Bình chữa cháy: Nhưng tiêu chí chọn mua và lưu ý sử dụng sao cho an toàn nhất

1. Về bình chữa cháy 

Bình chữa cháy là một thiết bị dùng để phòng cháy chữa cháy, được dùng để dập tắt các đám cháy nhỏ, kiểm soát ngọn lửa trong khoảng thời gian tương đối để gọi đội cứu hỏa. Sản phẩm này không thể sử dụng để dập tắt đám cháy lớn, tính chất nghiêm trọng, chẳng hạn những vụ cháy có ngọn lửa cao đến trần nhà,  nguy hiểm, không có lối thoát hiểm, nhiều khói ngạt, phát nổ,...

Bình chữa cháy là sản phẩm quen thuộc trong cuộc sống chúng ta

Một bình chữa cháy thông thường sẽ có một bình cầm tay, thiết kế hình trụ tròn đi kèm van áp suất. Bên trong có thể chứa bột, khí CO2,.. những chất có tác dụng dập tắt được ngọn lửa mà không hề gây nguy hiểm cho người sử dụng.

1.1 Cấu tạo của một bình chữa cháy

Một chiếc bình chữa cháy sẽ có thiết kế dạng thuôn dài, cao, hình trụ đứng, sơn lớp sơn màu đỏ bên ngoài để làm nổi bật, dễ nhìn thấy, thu hút chú ý của người gặp nạn giúp bảo vệ sự an toàn bản thân. Thân bình chữa cháy thường được làm bằng thép, đúc chắc chắn, dày dặn để tránh va quệt, đổ vỡ thoát khí hoặc chất dập lửa ra ngoài, chênh lệch áp suất. Trên thân bình còn được in nhãn mác, thông tin ghi hướng dẫn sử dụng và đặc điểm riêng của từng loại.

Van bình chữa cháy làm bằng hợp kim của đồng, thiết kế kiểu van vặn 1 chiều hoặc van lò xo nén 1 chiều. Van thường đóng, có cò để bóp phía bên trên, kiểu xách tay. Tại vị trí này sẽ có chốt hãm kẹp để bảo đảm chất lượng bình luôn như mới.

Cấu tạo chung của bình chữa cháy

Ngoài ra, ông nhựa cứng được đặt trong bình và dưới van, có nhiệm vụ dẫn khí CO2 hay chất bột dập lửa được nén lỏng bên trong ra môi trường ngoài. Van an toàn ở trên cụm van, khi áp suất trong bình tăng vọt hơn so với mưc quy định thì bộ phận này sẽ đẩy chất bên trong ra ngoài nhằm đảm bảo sự an toàn.

Vòi phun được làm bằng kim loại, cao su, hoặc nhựa cứng để đảm bảo quá trình dập tắt đám cháy diễn ra thuận lợi nhất.

1.2 Phân loại bình chữa cháy

Bình chữa cháy bao gồm có 2 loại chính, đó là: Bình chữa cháy bột và bình chữa cháy CO2. Mỗi loại đều có những đặc điểm về trọng lượng, kích thước, tính chất là hoàn toàn khác nhau. Vậy nên, tùy theo quy mô, mức độ nguy hiểm của đám cháy, mục đích sử dụng mỗi người riêng để mà lựa chọn cho mình sản phẩm phù hợp nhất. Các loại sản phẩm này đều sở hữu những ưu và nhược điểm, nguyên lý hoạt động và cấu tạo, thông số tiêu chuẩn riêng biệt nên người dùng bắt buộc phải nắm vững mọi thông tin cơ bản cần thiết để có thể khai thác được tối đa hiệu quả tiêu dùng.

1.2.1 Bình chữa cháy CO2

Đây là loại bình chữa cháy được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Bên trong có chứa khí CO2 nén lỏng, dựa vào sự chênh lệch áp suất mà biến lỏng thành khí đẩy ra ngoài. Loại bình này chuyên dùng để chữa cháy  dối với các đám cháy có nguyên nhân gây ra do chất lỏng (cồn, xăng, dầu,...), chất khí (khí hầm mỏ, khí gas) và đặc biệt có hiệu quả cực cao với các vụ cháy do chập điện, nổ điện.

Bình chữa cháy CO2

Loại bình chữa cháy CO2 này sẽ chữa cháy theo nguyên tắc làm ngạt và thu nhiệt: khí CO2 được nén thành dạng lỏng ở nhiệt độ thấp, phun ra ngoài có nhiệt độ trung bình vào khoảng -73 độ C,  làm loãng nồng độ Oxi có trong khu vực cháy, khiến đám cháy không thể duy trì được lâu, sự cháy sẽ dần mất đi rồi đến một lúc nào đó sẽ ngừng hẳn. Đồng thời, nhiệt độ khí cũng cực kỳ thấp nên sẽ hấp thu hết nhiệt lượng tỏa ra xung quanh, làm giảm nhiệt độ trong phạm vi cháy.

Do đặc điểm của loại bình này là làm loãng không khí đám cháy nên không thể sử dụng ngoài trời mà chỉ nên dùng trong không gian vừa và nhỏ, phòng kín, chung cư, văn phòng, trường học,... (lưu ý nên xem xét địa điểm đó có người mắc kẹt không do khí CO2 có thể khiến người chết ngạt).

Bảng giá tham khảo của bình chữa cháy CO2:

1.2.2 Bình chữa cháy bột

Bình chữa cháy bột có thể dùng để dập lửa các cháy hầu hết các đám cháy kim loại rắn, chất khí dễ cháy, chất lỏng,... Đây là loại bình chữa cháy có thành phần hoàn toàn bằng bột, không có bình khí mà nạp trực tiếp bột vào bình. Khối lượng bột vào khoảng 4kg. Kích thước tiêu chuẩn, không quá nhỏ hay quá to nên được ứng dụng rất nhiều.

Bình chữa cháy bột

Bột chữa cháy thường không gây độc hại cho người dùng, không dẫn điện, dẫn nhiệt, thiết kế bình chắc chắc, hình trụ đứng chịu lực cao cho nên sử dụng sản phẩm này sẽ đem lại tác dụng lớn. Ngoài ra, thao tác sử dụng bình chữa cháy bột cũng cực kỳ đơn giản, lại dễ kiểm tra bằng đồng hồ đo áp suất gắn trên bình. Nếu kim chỉ vạch đỏ tức là áp lực trong bình sẽ giảm đi, phải kiểm tra hoặc thay thế ngay. Nếu vẫn còn ở vạch xanh như sử dụng bình thường tức là sản phẩm không gặp vấn đề gì, vẫn còn sử dụng tốt. Còn nếu kim chỉ vào vạch vàng báo hiệu nơi đặt bình đang có nhiệt độ cao hơn thông thường làm tăng áp suất. Phải di chuyển ngay vào khu vực thoáng mát hoặc để trong hộp bảo vệ nhằm đưa kim đồng hồ về vạch xanh như thường.

Sản phẩm cũng được dùng để dập lửa những đám cháy nhỏ, mới phát sinh, ngọn lửa có chiều cao không quá 1,5m.

Bảng giá tham khảo của bình chữa cháy CO2:

Người tiêu dùng có thể lựa chọn thêm bình chữa cháy có xe đẩy, để thuận tiện di chuyển mà không tốn nhiêu công sức.

2. Cách lựa chọn bình chữa cháy phù hợp nhất

Để có thể lựa chọn cho mình bình chữa cháy sao cho đúng cách và phù hợp nhất, những người tiêu dùng thông thái cần phải xác định rõ tính chất ra sao? mức độ của đám cháy như thế nào? vị trí ở đâu? các mối nguy hiểm có thể có để đối phó, bố trí và lựa chọn bình chữa cháy có giới hạn sử dụng ổn định nhất.

2.1 Dựa vào các mối nguy hiểm

Việc xác định mối nguy hiểm của đám cháy là vô cùng quan trọng, từ đó chúng ta có thể chọn ra loại bình chữa cháy có công suất, tính chất sao cho phù hợp để làm giảm mức độ nghiêm trọng, bảo vệ sự an toàn của con người.

Căn cứ vào mối nguy hại của đám cháy để lựa chọn loại bình phù hợp

• Đối với khu vực có mối nguy hiểm loại A (cháy chất rắn) thì bình chữa cháy lựa chọn phải có công suất loại A thích hợp, trang bị ngay tại các vị trí đó
• Bình chữa cháy được trang bị tại khu vực có mối nguy hiểm loại B (cháy chất lỏng) , phải lựa chọn các loại bình chữa cháy có công suất loại B phù hợp.
• Xem xét mối nguy hiểm loại C (cháy chất khí) ra sao, như thế nào, nhận thấy nguyên nhân gây ra vụ cháy là do khí đốt nên bình chữa cháy bằng bột là sự lựa chọn số 1 trong trường hợp này.
• Mối nguy hiểm lọa D và E nói chung được gây ra do sự cháy nổ các thiết bị, dụng cụ, dây điện nên nhận thấy dấu hiệu của vấn đề này, cần phải chọn loại bình chữa cháy sao cho thích hợp cho việc chữa cháy kim loại (do thành phần chính của dây điện là đồng, vonfram), đó là bình chữa cháy bột, bình chữa cháy CO2.

• Đối với các đám cháy do nổ điện, để mà lựa chọn giữa bình chữa cháy bột và bình chữa cháy CO2 thì tối ưu nhất vẫn nên lựa chọn bình chữa cháy bột bởi bình chữa cháy CO2 sử dụng vòi phun bằng kim loại nên không hề an toàn với người dùng. Kim loại có thể dẫn điện và bắt cháy sang người vô cùng nguy hiểm.
• Đối với các đám cháy mà lửa bắt sang các thiết bị điện tử như máy tính, máy giặt, tủ lạnh, điều hòa,... thì hạn chế sử dụng bình chữa cháy bột bởi chất chữa cháy trong loại bình này có thể gây hỏng hóc, hư hại nghiêm trọng chúng.

2.2 Dựa vào địa điểm xảy ra vụ cháy

• Nếu đám cháy xảy ra trong phòng kín, nhà kín, vẫn còn có người bị mắc kẹt trong đó thì tuyệt đối không được chọn bình chữa cháy CO2 bởi có thể gây ngạt, át đi lượng O2 ít ỏi trong đó suy trì hô hấp con người, nguy hiểm tới tính mạng người dùng. 
• Nếu ở ngoài trời, hay trong những không gian rộng hơn, thoáng khí thì nên cân nhắc những mối nguy hiểm, tính chất, nguyên nhân cháy là do đâu để có thể lựa chọn bình chữa cháy bột hoặc bình chữa cháy CO2 sao cho phù hợp nhất 

3. Những lưu ý khi sử dụng bình chữa cháy

Cần đặt bình chữa cháy ở những nơi dễ nhìn, khô ráo, thoáng mát, không ẩm ướt. Nên đi bảo dưỡng bình định kỳ 1 năm/lần để đảm bảo sản phẩm có còn đang hoạt động tốt hay không. Nếu bạn đang sử dụng bình chữa cháy CO2 thì có thể hoàn toàn tự kiểm tra tại nhà bằng cách sử dụng cân. Trong trường hợp khi cân thấy khối lượng của bình mất đi khoảng 20% thì cần phải mang bình chữa cháy đi kiểm tra và thay thế ngay lập tức.

Nên lưu ý tới đồng hồ áp suất trên thân bình chữa cháy

Còn đối với bình chữa cháy bột thì nên thường xuyên quan tâm chú ý tới đồng hồ chạy gắn trên bình. Nếu kim chỉ vạch đỏ tức là áp lực trong bình sẽ giảm đi, phải kiểm tra hoặc thay thế ngay. Nếu vẫn còn ở vạch xanh như sử dụng bình thường tức là sản phẩm không gặp vấn đề gì, vẫn còn sử dụng tốt. Còn nếu kim chỉ vào vạch vàng báo hiệu nơi đặt bình đang có nhiệt độ cao hơn thông thường làm tăng áp suất. Phải di chuyển ngay vào khu vực thoáng mát hoặc để trong hộp bảo vệ nhằm đưa kim đồng hồ về vạch xanh như thường.

Nên lựa chọn bình chữa cháy có trọng lượng vừa sức để tất cả mọi người đề có thể dễ dàng nhấc lên, mang vác và sử dụng, không gặp khó khăn hay mất thời gian trong những trường hợp khẩn cấp.

Đối với loại bình chữa cháy CO2, người dùng tuyệt đối không được cầm bình và xịt trực tiếp lên người khác hoặc cầm vào loa bình bởi khí CO2 trong bình chứa rất lạnh, không may tiếp xúc sẽ có nguy cơ cao bị bỏng lạnh cực kỳ nguy hiểm.

Sử dụng bình chữa cháy hợp lý, hiệu quả và đúng cách

Lựa chọn sản phẩm phù hợp với từng trường hợp, thời điểm và hoàn cảnh theo như những điều kiện nêu ra tại phần trên. Tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn sử dụng để tránh rủi ro đáng tiếc xảy ra.

Tuyệt đối không sử dụng bình chữa cháy CO2 để dập tắt đám cháy do kim loại kiềm, kiềm thổ (thuốc nổ đen, nhôm,...) bởi CO2 đi vào đám cháy sẽ kích thích lửa làm cháy to hơn, tình trạng sẽ tệ hơn.

Các hộ gia đình nên sắm cho mình một sản phẩm bình chữa cháy mini (loại nhỏ 3-4 kg) để đề phòng, bảo vệ căn hộ của mình.

Và cuối cùng, phải giữu tinh thần bình tĩnh, không hốt hoảng, nôn nóng để bảo vệ sự an toàn của bản thân mình.

Còn chần chừ gì mà chưa sắm ngay một chiếc bình chữa cháy ngay hôm nay? Vừa đảm bảo an toàn, vừa dễ dàng sử dụng, chi phí cũng không quá cao thì tội gì không lựa chọn?