Mô tả sản phẩm: Ốc gạo Tân Phong
Xã Tân Phong thuộc huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang, là một cù lao do phù sa bồi đắp, nổi tiếng với đặc sản ốc gạo. Chúng sinh sản nhiều lưu vực sông Cồn Bầu, Cồn Tre, Cồn Tròn, Ba Rái… Đặc biệt ốc gạo ở Cồn Tre là ngon nhất nhờ sống ở vùng cát sa nên ốc to, vỏ màu xanh ngọc, ruột đầy. Vì vậy ở đây có câu: “Ốc Cồn Tre hai người đè, một người lê”để nói lêncái ngon của chúng.
Theo truyền thuyết, có tên gọi ốc gạo vì dân nghèo ở đây được trời đất thương cho thứ ốc ngon, họ ngược xuôi trên sông nước bắt ốc đổi gạo nuôi con, nuôi thân. Cũng có người cho rằng trong ruột của giống ốc này thường có nhiều con nhỏ như hạt gạo, nhất là mùa sinh sản ốc càng béo, ngọt, khi nhai giòn rụm nên được đặt tên như vậy.
Ốc gạo đẻ vào khoảng tháng 7 âm lịch năm trước. Qua năm sau, vào khoảng tháng 4, tháng 5 âm lịch là đến mùa thu hoạch. Mùa này ốc đã lớn bằng hột mít. Vào mùa ốc rộ, lưu vực Tân Phong, xuồng ghe tấp nập. Hàng trăm chiếc giăng mắc đan xen nhau như cái chợ nổi náo nhiệt cả vùng. Đến lúc con nước vừa ròng, tiếng tù và nổi lên trầm vang trên mặt sông nước mênh mông, âm thanh lan dần ra khắp cồn bãi, đó là hiệu lệnh, mọi người xúm nhau đẩy xuồng ghe ra khơi cào ốc.
Kỳ công lặn bắt ốc
Bắt ốc gạo cũng có cách thức riêng, nội cái tên nghe cũng kỳ thú: “lặn cồng cộc”. Cứ một đôi, mỗi người một xuồng cùng nhau chèo ra sông tìm chỗ giữa hai vồng đất bồi nổi cao, cắm sào neo xuồng. Rồi lấy hơi dài, lặn sát đáy sông cỡ vài sải sâu, bám lấy cây sào đã cắm, một tay dùng “lợi cào” hình cánh cung xốc xuống mặt cát đáy sông. Cứ như vậy ốc trong cát bị xốc rơi vào lưới phía sau lợi. Lặn chừng mươi hơi, coi chừng đã hết ốc quanh sào, hai người trồi lên, chống xuồng tìm nơi khác. Bắt ốc gạo cách này rất cực. Mỗi buổi lặn hàng trăm hơi, da thịt ngấm nước mềm nhão, thỉnh thoảng bị con ốc hở môi trên cắt vào tay ngọt xớt như dao lam cứa phải. Có lẽ do lặn hụp dưới nước hoài như con cồng cộc bắt cá dưới sông nên có tên như vậy.
Còn “lặn điên điển”, thường là những người đàn bà đơn chiếc, không có người lặn đôi. Họ tìm chỗ cắm sào, neo xuồng, rồi buộc dây ngang lưng, cổ đeo chiếc giỏ tre, quay mặt về hướng ngược nước, hai tay đập như con điên điển. Sau đó lấy sức lặn sát đáy sông, tranh thủ dùng hai tay quơ quào hốt ốc bỏ vào giỏ, vừa hết hơi trồi lên mặt nước, trút giỏ ốc vô xuồng rồi lặn tiếp.
Thật ra, bây giờ người ta bắt ốc gạo với quy mô lớn hơn, đó là dùng ghe máy với phương tiện là cào lớn, răng đinh, rọ dài. Cứ mỗi một lượt cào, vét cả ốc nái lẫn ốc non, rồi họ cào sang luồng khác. Kiểu khai thác này vừa làm cạn kiệt nguồn ốc, vừa gây ô nhiễm môi trường. May thay chính quyền địa phương đã có những quy định về phương tiện khai thác cũng như thời kỳ thích hợp để bảo vệ nguồn ốc.
Món ngon ốc gạo
Ốc gạo bắt đã cực nên chuẩn bị để ăn cũng kỹ lưỡng không kém. Ốc cho vô rổ, đặt vào thau nước cách đáy thau vài phân, lâu lâu xốc rổ một đợt cho ốc nhả sạch cát. Sau đó cho ốc gạo vào nồi với ít nước để đừng khét nồi, rồi cứ cho lửa lớn mà luộc, ốc chín tới đổ ra rổ. Đám con nít cho một rổ cứ xúm nhau lại mà lể, giành giật con lớn rân cả góc vườn. Người lớn vừa lể chấm nước mắm chanh ớt thêm chút gừng cho ấm và khử mùi tanh, vừa ăn vừa nói chuyện. Ốc mới luộc còn nóng, con nào cũng vàng ươm, béo ngậy, ngọt giòn ăn hoài không chán. Chiêu thêm ly rượu đế mắt mèo, hơi nồng ấm của rượu hoà cùng mùi vị của ốc càng thấm thía hương vị sông nước. Trong chái bếp, mấy bà nội trợ tiếp tục lể ốc xào với hành tỏi để cuốn mấy cuốn gỏi cho đám trẻ và làm thêm món gỏi cho các ông lai rai. Trong khi lể ốc, các bà còn tranh thủ bắc nồi cháo. Cháo vừa nhừ, cho ốc đã lể vào, thêm thật nhiều hành, tiêu cùng mấy miếng gừng sợi cho ấm tì vị. Húp miếng cháo nóng thơm lừng, cháo chạy tới đâu biết tới đó thật đã miệng. Có lẽ ốc gạo ngon hơn bởi công phu của các bà nội trợ ngồi lể cả rổ để làm món ngon cho chồng, con. Ốc gạo còn được các tay đầu bếp hàng quán chế biến thêm nào là ốc cháy mỡ tỏi, um nước dừa, rang bơ… Loài ốc gạo ngon và lành hơn những ốc khác ở chỗ không có nhớt, ăn đến no mà không thấy nặng bụng. Ốc gạo thật là một tặng phẩm tuyệt vời của trời đất đã ban cho vùng đất Tân Phong.
