Ngày Tết nên ăn gì cho khỏe?

Trong thời kỳ cách đây cũng còn chưa xa, chỉ mới hai chục năm trước, những bữa ăn ngày tết là thịnh soạn nhất trong cả một năm, với thịt mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh, giò lụa, mứt tết. Hầu hết các thức ăn ngày tết trước kia chủ yếu được chế biến dưới dạng đồ ăn sẵn, có thể bảo quản được trong khoảng 1 tuần, để chúng ta có nhiều thời gian hơn dành thăm hỏi và chúc tết. Những năm gần đây, các thức ăn tết ngày xưa, bây giờ được bày bán quanh năm, do vậy hiện nay chỉ còn mang tính truyền thống và nghi lễ mà thôi. Trên thực tế, các đồ ăn thức uống ngày tết càng trở nên phong phú và đa dạng hơn. Việc lựa chọn thực đơn ngày tết bây giờ trở nên cầu kỳ hơn trước rất nhiều. Thực ra ngày nay, trong xã hội Việt Nam hiện đại, mọi người sống một cuộc sống bận rộn, hối hả, với những bữa ăn nhanh, vội vàng thì những bữa ăn ngày tết lại chính là một nét đẹp truyền thống, nhắc nhở chúng ta cần phải giữ gìn những nét đẹp ẩm thực của dân tộc. Ngay cả ở các nước công nghiệp phát triển, dần dần người dân vẫn cố gắng quay trở lại áp dụng và duy trì chế độ ăn uống truyền thống.

Bữa ăn truyền thống đa dạng, cân đối, gồm 3 bữa sáng, trưa và tối. Đa dạng tức là ăn mọi thứ với lượng vừa đủ và hợp lý. Chính sự đa dạng thức ăn tạo nên sự cân bằng ăn uống và sự cân đối về cơ thể. Trong những ngày tết, chúng ta thường có xu hướng ăn uống thoải mái, do đó sau dịp tết, có người tăng lên vài cân. Do vậy, không chỉ người bệnh mà cả người khỏe mạnh trong ngày tết cũng vẫn cần áp dụng các nguyên tắc của chế độ ăn uống khoa học, hợp lý. Đó là một chế độ ăn cần giảm bớt calo, cân đối, ít chất béo, ít đường, đủ đạm, vitamin và nhiều rau quả. Chế độ ăn ngày tết có tương đối nhiều mỡ, ngày xưa là rất cần thiết để chống lại cái rét căm căm của mùa đông cũng như làm cơ thể trở nên béo tốt hơn. Tuy nhiên, hiện nay những người béo, thừa cân nên áp dụng chế độ ăn hạ lipid máu. Lượng cholesterol trong khẩu phần hằng ngày nên giảm dưới 300mg/ngày. Cần hạn chế ăn các thức ăn chứa nhiều cholesterol như não, bầu dục bò, lợn, tim, lòng đỏ trứng, gan lợn, gà. Cần chú ý ăn các loại cá hay dầu cá chứa nhiều acid béo omega 3, có tác dụng làm hạ thấp lipid máu, có thể làm giảm tới 50% nguy cơ tử vong do bệnh mạch vành. Phối hợp giữa mỡ và dầu thực vật, ăn thêm vừng, lạc. Đậu nành chứa nhiều isoflavon làm giảm đáng kể cholesterol máu. Nên dùng các loại sữa ít chất béo.

Trẻ em ngày tết không nên uống nhiều nước ngọt vì các nghiên cứu dịch tễ đã chứng minh có sự liên quan giữa thói quen uống nước ngọt với chứng béo phì ở trẻ em. Trong dịp tết, uống rượu chúc mừng nhau là điều không thể tránh khỏi, tuy nhiên cần tránh lạm dụng uống quá nhiều rượu đến mức say, dễ bị tai nạn giao thông. Uống nhiều rượu còn dễ dẫn đến béo phì và nhiều bệnh khác như xơ gan, gút. Những người nghiện hút thuốc lá cũng cần hạn chế bớt hút thuốc. Bỏ thuốc lá làm giảm rõ rệt cholesterol máu và phục hồi loại mỡ tốt HDL cholesterol, có tác dụng bảo vệ thành mạch máu khỏi bị xơ vữa. Đối với người bị gút hay tăng acid uric máu, cần chú ý chế độ ăn “giảm đạm”. Bệnh nhân gút vẫn cần phải ăn chất đạm nhưng không được nhiều quá. Cụ thể, lượng thịt ăn hằng ngày không nên quá 150g. Đặc biệt cần tránh một số loại thức ăn như phủ tạng động vật (lòng lợn, tiết canh, gan, thận, óc, dạ dày, lưỡi...); các loại thịt đỏ (thịt chó, dê, trâu, bê); các loại hải sản (tôm, cua, cá béo); đậu hạt các loại, nấm khô, sôcôla. Có thể ăn trứng, sữa, phomat, cá nạc, thịt trắng như thịt gia cầm. Cần ăn nhiều rau xanh, cà rốt, cà chua, bắp cải, đậu phụ, hoa quả để bổ sung các loại vitamin và khoáng chất tự nhiên cho cơ thể. Cũng nên ăn ngũ cốc, bánh mì trắng. Một số điều cần chú ý là nên tránh ăn những thức ăn chua như nem chua, dưa hành muối, canh chua, hoa quả chua, uống nước chanh... vì chính những chất chua lại làm bệnh nặng hơn. Bệnh nhân gút cần bỏ rượu, thậm chí cả rượu vang, rượu thuốc. Bệnh nhân cần tích cực uống nhiều nước (1,5-2l nước mỗi ngày) để tránh lắng đọng sỏi trong thận. Đặc biệt là nên uống nước khoáng kiềm (sôđa, nước khoáng) để tăng cường thải tiết acid uric qua nước tiểu.

Tóm lại: Nếu mỗi chúng ta đều có ý thức ăn uống hợp lý, khoa học trong những ngày tết thì sẽ giữ được sức khỏe dồi dào, bước khởi đầu tốt đẹp cho năm mới tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.