Biện Chứng Luận Trị Chữa Polyp Túi Mật Bằng Thuốc Y Học Cổ Truyền Như Thế Nào?

Chữa polyp túi mật bằng đơn thuốc y học cổ truyền đang được nhiều người quan tâm, tìm hiểu.Vậy phương pháp này biện chứng luận trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Phòng Khám Đông y Gia Khương nhé.

Nhận thức về polyp túi mật

Polyp túi mật là bệnh lý thường gặp ở hệ tiêu hóa. Túi mật nằm sau gan dưới hạ sườn phải, gần lưng, có chức năng chính là tập trung và dự trữ mật do gan tiết ra, là cơ quan tiêu hóa quan trọng. Polyp túi mật là một tổn thương nhô ra từ mặt trong của thành túi mật.

Hầu hết những người bị polyp túi mật thường không cảm thấy nó. Nhiều người bị polyp túi mật được phát hiện bằng siêu âm khi khám sức khỏe tổng thể. Các triệu chứng chính của bệnh nhân thường là đau bụng trên, đau hạ sườn phải,… Trong trường hợp nặng có thể gây vàng da, sỏi mật, viêm túi mật cấp, viêm tụy, v.v. 

Mối nguy lớn nhất của polyp túi mật là có thể bị ung thư hóa và chuyển thành ung thư túi mật, do đó, ngay khi phát hiện ra polyp túi mật, bác sĩ sẽ chỉ định bạn đi siêu âm định kỳ để quan sát xem khối polyp có tăng lên không, nếu đủ lớn, sẽ chỉ định cắt bỏ túi mật.

Tây y không có thuốc điều trị polyp túi mật, chỉ có thể đợi polyp phát triển đến mức độ nhất định mới tiến hành phẫu thuật cắt túi mật, trong khi y học cổ truyền có những biện pháp và phương pháp điều trị polyp túi mật rất độc đáo.

Biện chứng luận trị Polyp túi mật theo Đông y

Y học cổ truyền gọi Polyp túi mật là “Đởm Tích”, “Đởm nang tức nhục” là 1 loại tật bệnh thuộc chứng “Tích tụ”. Bệnh nằm tại túi mật nhưng có liên quan đến Can và Tỳ.

Nguyên nhân chủ yếu liên quan tới tình chí uất kết, tổn thương do ăn uống, thể chất béo phì, có bệnh về gan mật (như viêm gan siêu vi, viêm túi mật có sỏi) v.v. Cơ chế bệnh sinh là do Can đởm mất sơ tiết, ứ trệ ở trong túi mật lâu ngày dẫn tới khí trệ huyết ứ, tích lại thành vật hữu hình - polyp trong túi mật.

Biểu hiện lâm sàng thường gặp nhất của polyp túi mật là đau vùng hạ sườn. Sách ‘Chư bệnh nguyên hầu luận” viết “ Tà khí thừ vu hung hiếp, cố thương kỳ kinh mạch, tà khí dữ chính khí giao bác cố linh hung hiếp tương dẫn nhi cấp thống” nghĩa là "tà khí thừa cơ đi vào lồng ngực, làm tổn thương kinh mạch, tà khí và chính khí đánh nhau làm cho lồng ngực và ngực sườn bị căng tức và đau." Là do bệnh phát sinh nằm trên kinh can, kinh đởm.

Dịch đởm do tinh chất của can âm tụ thành, công năng sinh lý của nó bình thường là bài tiết dịch đởm xuống dưới tiểu trường, Việc dự trữ và bài tiết mật được chi phối bởi chức năng điều tiết của gan, chức năng sơ tiết của gan bao gồm cả khả năng lưu thông và bài tiết dịch của đởm.

Nếu chức năng sơ tiết của gan bất thường sẽ ảnh hưởng đến quá trình bài tiết dịch mật, và việc bài tiết dịch mật kém cũng ảnh hưởng đến việc sơ tiết của gan, do đó bệnh nằm ở túi mật, nhưng nguồn gốc của bệnh là ở gan, các bệnh về mật nên dựa vào gan để biện luận và điều trị.

Tỳ (lá lách), vị (dạ dày) là cơ quan then chốt của khí cơ ở trung tiêu, nhưng sự thăng giáng vận động của tỳ vị đều phụ thuộc vào sự sơ tiết của Can đởm, Tỳ không có Can đởm thì không thể khiến các chất tinh hoa đi lên, Vị không có can đởm thì không thể đẩy chất cặn bã đi xuống.

Do đó, bệnh tỳ vị có thể ảnh hưởng đến can đởm, chức năng của can đởm rối loạn cũng có thể ảnh hưởng đến tỳ vị, vì vậy trên lâm sàng bệnh nhân bị polyp túi mật thường bị đầy bụng và ăn cảm giác không ngon, do công năng vận hóa của tỳ vị bị ảnh hưởng, tỳ không kiện vận mà sinh ra các chứng đó.

Nguyên tắc điều trị Sơ can lợi đởm kiện tỳ làm chủ.

Túi mật gắn liền với gan, gan và túi mật có kinh lạc nối thông với nhau, cùng trợ giúp bổ sung chức năng lẫn nhau tạo thành cặp Biểu - Lý. Trong quá trình túi mật phát bệnh viêm, sưng phù sẽ ảnh hưởng tới gan, dẫn tới các bệnh về gan, gây ra gan mật cùng bị bệnh. Vì vậy, túi mật bị bệnh nên chữa gan, chữa bệnh ở túi mật thì điều hòa lại gan.

Đầu tiên là sơ can lý khí, lợi đởm. Nếu can uất khí trệ, chứng biểu hiện ngực sườn đầy tức,  hay thở dài, ăn kém, lồng ngực ngột ngạt, chất lưỡi nhợt, mạch huyền hoặc trầm huyền. Những bệnh nhân như này thường kèm theo các triệu chứng lo âu ở các mức độ khác nhau. Phương pháp điều trị nên sơ can lý khí để lợi đởm. Có thể dùng tứ nghịch tán gia giảm để điều trị, dược liệu dùng: sài hồ 15g, chỉ thực 12g, xích thược 15g, thanh bì 10g, khương hoàng 9g, xuyên luyện tử 10g, diên hồ sách 15g, phật thủ 12g. 

Thứ hai, sơ can thanh nhiệt để lợi đởm. Nếu can đởm uất nhiệt, chứng biểu hiện hạ sườn phải nóng rát mà đau, miệng đắng mà khô, tâm phiền ngủ ít, mặt đỏ, hoa mắt chóng mặt, bụng đầy hoặc đau, đại tiện táo, tiểu tiện ngắn đỏ, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác. Điều trị nên sơ can thanh nhiệt lợi đởm, thường dùng các phương thuốc Tả kim hoàn, Đan chi tiêu dao tán, Tứ nghịch tán gia giảm. Dược liệu dùng: Hoàng liên 6g, ngô thù du 3g, mẫu đơn bì 10g, chi tử 10g, sài hồ 15g, hoàng cầm 12g, uất kim 15g, xuyên luyện tử 9g, bạch thược 15g.

Biện chứng linh hoạt - Tùy chứng gia giảm

Phủ đởm lấy thông làm công dụng, tức là chức năng của dịch đởm tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn, làm thức ăn dễ dàng di chuyển xuống tiểu trường đại trường. Vậy nên khi điều trị cần điều hòa lại cả dạ dày, dịch đởm mà tiết xuống đều đặn thì dạ dày sẽ dễ hấp thụ và phân hủy đồ ăn. 

Túi mật và dạ dày có mối quan hệ sinh lý “đởm tùy vị giáng” nghĩa là túi mật tùy theo công năng của dạ dày mà tiết dịch xuống, chúng có thể cùng nhau điều chỉnh khí cơ của tỳ vị can đởm, làm hòa hợp quá trình thu nạp và phân hủy thức ăn của tỳ vị.

Sự bất hòa của dạ dày khiến túi mật bị rối loạn, ngược lại túi mật bị bệnh cũng ảnh hưởng tới chức năng của dạ dày. Khi đường mật bị tổn thương thường xuất hiện các triệu chứng của rối loạn chức năng dạ dày.

Trong điều trị bệnh nên chú ý tới việc làm các phủ được thông suốt và dạ dày truyền tống đồ ăn đều đặn, bằng cách hồi phục sự thông giáng của vị  tới sự thông lợi khí cơ của can đởm. 

Trên lâm sàng, nhiều bệnh nhân đến khám bệnh với các triệu chứng tức bụng nhiều lần và không lành, thường kèm theo đắng miệng, buồn nôn, đầy bụng.

Nếu chứng nhiệt nội kết ở kinh dương minh, chứng biểu hiện ngực sườn nóng rát chướng đau, bụng chướng táo bón, miệng đắng, miệng hôi, mặt đỏ, nóng bừng về chiều, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô, mạch huyền hoạt sác. Có thể dùng Đại sài hồ thang, Thanh đởm thang, tả nhiệt đạo trệ, thông phủ lợi đởm, dược liệu dùng: đại hoàng 6g, chỉ thực 12g, sài hồ 15g, uất kim 15g, lai phục tử 18g, diên hồ sách 15g, bạch thược 15g.

Nếu thấp nhiệt uất trệ ở trong hệ thống ruột, chứng biểu hiện hạ sườn phải đầy tức mà đau, ngực sườn ngột ngạt, không muốn ăn, buồn nôn, nôn, chướng bụng, đại tiện đi không hết không khoan khoái, toàn thân và mắt vàng, tiểu tiện ít màu vàng, rêu lưỡi vàng nhờn, mạch huyền hoạt hoặc nhu sác. Phương thuốc điều trị dùng bài Nhân trần hao thang, Chỉ thực đạo trệ hoàn, thêm vào các vị thuốc thanh nhiệt lợi thấp, thông phủ lợi đởm. Dược liệu dùng: Nhân trần 12g, đại hoàng 3g, chi tử 9g, kim tiền thảo 15g, phục linh 15g, sài hồ 12g, khương bán hạ 12g, uất kim 15g, chỉ thực 10g, mộc hương 10g, binh lang 15g. 

Nếu can đởm khí nghịch, trường vị khí uất, chứng biểu hiện hai bên sườn trướng đau, bụng trướng căng đầy đau, hay đánh rắm, thường xuyên ợ hơi,  chất lưỡi nhạt, mạch huyền, dùng phương Lục ma thang gia giảm.

Chú trọng chăm sóc thể chất và tinh thần, kết hợp điều trị bằng thuốc, hỗ trợ lẫn nhau để điều trị bệnh.

Bệnh nhân thường có những biểu hiện về tình thần khi điều trị bằng thuốc y học cổ truyền, điều này xuất phát từ sự thiếu hiểu biết về căn bệnh của chính mình, gây ra hoảng sợ và lo lắng ở các mức độ khác nhau và dần trở thành trạng thái trầm cảm. Hơn nữa, rối loạn cảm xúc này không có lợi cho việc phục hồi bệnh, thậm chí làm bệnh nặng hơn, hình thành một vòng luẩn quẩn. Vì vậy, về mặt lâm sàng, Giáo sư Đảng rất coi trọng việc hướng dẫn tinh thần cho bệnh nhân, để bệnh nhân hiểu đúng về bệnh của bản thân và tự tin vượt qua. Đối với những bệnh nhân lo lắng về tinh thần nghiêm trọng, thuốc chống trầm cảm có thể được chỉ định một cách thích hợp. Trong thời gian điều trị, bệnh nhân được hướng dẫn tạo thói quen ăn uống tốt, nên ăn nhạt ít chất cặn bã, tránh thức ăn lạnh, cay, nhiều dầu mỡ, kích thích, nên thích ứng với nhiệt độ nóng lạnh để tránh mệt mỏi. ; xây dựng thói quen ngủ tốt và tập thể dục phù hợp có thể giúp và hỗ trợ quá trình phục hồi bệnh.

Bệnh án tham khảo

Bệnh nhân nữ, 35 tuổi, đến khám ngày 15/7/2019. Bệnh nhân kêu đau, khó chịu vùng ngực phải, đau lan lên vai phải và lưng phải, kèm theo đắng miệng, khô miệng, đầy bụng, lười ăn, táo bón, tiểu vàng. Chất lưỡi nhợt và sẫm, rêu lưỡi vàng, dày và nhờn, mạch huyền hoạt. Khám lâm sàng dương tính với dấu hiệu Murphy, bệnh nhân được siêu âm kiểm tra, kết quả cho thấy polyp túi mật có đường kính 5mm.

Biện chứng thuộc thấp nhiệt uẩn kết ở can đởm, mạch của can bất hòa, đởm mất sơ tiết, thấp và nhiệt hun đốt nhau mà phát bệnh. 

Phép điều trị: Thanh nhiệt lợi đởm, hòa vị giáng nghịch. 

Đơn thuốc: Kim tiền thảo 30g, quảng mộc hương 10g, thanh bì 10g, cách sơn tiêu 10g, nguyên hồ 15g, khương hoàng 10g, trạch tả 15g, nga truật 15g, sinh ý dĩ nhân 30g, liên kiều 15g, đại phúc bì 25g, giảo cổ lam 15g, kê nội kim sao 18g, phật thủ 10g, từ trường khanh 15g uống liên tiếp 7 thang, các triệu chứng thuyên giảm, bỏ đi vị thuốc từ trường khanh gia chỉ xác 15g tiếp theo uống 40 thang, sau đó đi siêu âm lại, polyp túi mật còn 3mm, sau đó lại uống đơn thuốc ban đầu 2 tháng, sau đó đi kiểm tra lại polyp túi mật còn 2mm, nhẵn, không có bất thường trong nang. Tiếp tục củng cố điều trị trong nửa tháng. Ngày 1 tháng 6 năm 2020 không còn khó chịu gì.

Hình thức mua thuốc: Có thể tới phòng khám lấy, nếu ở TP Hà Nội. Nếu ở các tỉnh khác thì gửi xe (nhà xe đưa thuốc tới nhà và thu tiền), nếu ở xa thì gửi thuốc bằng chuyển phát nhanh qua bưu điện, nhân viên bưu điện sẽ đưa thuốc tới nhà theo địa chỉ và bệnh nhân giao tiền lại cho bưu điện. 

Để biết thêm thông tin hãy liên hệ ngay với nhà thuốc theo địa chỉ dưới đây:

ĐÔNG Y GIA KHƯƠNG

Phòng khám yhct được Bộ Y Tế cấp phép hoạt động.

Giấy phép hoạt động số: 389/HNO-GPHĐ

Giấy phép hành nghề số: 003849/HNO-CCHN

Địa chỉ: U01-LK64 Khu đô thị Đô Nghĩa, Phường Yên Nghĩa, Quận Hà Đông Thành phố Hà Nội.

Điện thoại/ zalo: 0977 25 77 85

Email: dongygiakhuong@gmail.com

website: www.dongygiakhuong.com 

Facebook: www.facebook.com/dongygiakhuong

tag:

#Thuốcchữapolyp, #polyptúimật, #thuốcđôngychữapolyptúimật, #Thuốcnamchữapolyptúimật, #Chữapolyptúimậtbằngđôngy, #Chữapolyptúimậtkhôngphẫuthuật, #Đôngygiakhươngchữapolyptúimật