Đề thi thử vào lớp 10 môn Văn chuyên năm 2014?

Đề thi thử vào lớp 10 môn Văn chuyên Trần Phú - Hải Phòng

Bằng hiểu biết về truyện ngắnChiếc lược ngàcủa Nguyễn Quang Sáng, em hãy làm sáng tỏ lời tâm sự trên của nhân vật “tôi”.

Đáp án đề thi thử vào lớp 10 môn Văn chuyên Trần Phú - Hải Phòng

Câu 1:

- Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, đảm bảo được nhữngnội dung cơ bản sau:

+ Từ “bỗng” diễn t ả trạng thái bất ngờ, không được dự tính từtrước, như là vô tình, thể hiện một sự ngỡ ngàng, sửng sốt.

+ Từ “phả” chỉ trạng thái bốc mạnh và tỏa ra từng luồng. Đặttừ “phả” trong câu thơ gợi người đọc cảm nhận về một thứhương thơm như sánh l ại, tỏa ra thơm nức, thoang tho ảng tronggió.

+ Hữu Thỉnh đã thành công trong việc sử dụng từ ngữ chínhxác, tinh tế, có khả năng biểu đ ạt phong phú, sâu sắc, gợi sự lantỏa trong lòng người đọc. Qua cách sử dụng các từ “bỗng”,“phả”, nhà thơ đã có phát hiện tinh tế về hương vị ngọt ngào,quyến rũ của mùa thu. Một mùi thơm của ổi chín quen thuộc, dễchịu phả vào trong gió se - một thứ gió đặc trưng của mùa thumiền Bắc... t ất cả đã làm nên cái hồn, cái tình của mùa thu. Đâycũng là một nét đẹp riêng, bình dị, dân dã, đáng yêu của mùathu nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Câu 2:

HS trình bày bằng nhiều cách, về cơ bản đáp ứng được những nội dung sau:

1.Là người vừa chứng kiến, tham gia, vừa đóng vai trò dẫn dắt câu chuyện, nhân vật “tôi” (nhân vật ông giáo) trong truyện ngắn Lão Hạc được trực tiếp bày tỏ thái độ, bộc lộ tình cảm, tâm trạng của bản thân. Ý nghĩ xuất hiện trong đầu ông giáo trước tình c ảnh khốn cùng của lão Hạc mang đậm tính triết lí và xúc cảm trữ tình xót xa.

- Nêu bối cảnh xuất hiện những suy nghĩ này của ông giáo: Lão Hạc nhờ ông giáo giữ hộ mảnh vườn cho cậu con trai, gửi ông giáo ba mươi đồng bạc đề phòng khi lão chết. Từ đó, lão Hạc ăn khoai, c ủ ráy, c ủ chuối, sung luộc... chế tạo được món gì ăn món ấy. Ông giáo nói chuyện c ủa lão Hạc với vợ, người vợ đã gạt phắt đi.

- Nếu không nhìn thấy tấm lòng yêu thương con tha thiết của lão Hạc thì trước việc lão loay hoay mãi với ý định bán chó, người ta chỉ thấy lão “gàn dở”, lẩm cẩm. Hay trước việc lão Hạc thà chịu đói, chịu khổ chứ nhất định không chịu tiêu lạm vào tiền bán vườn của con - một người không biết có trở về hay không, người ta chỉ thấy lão thật “bần tiện” và “ngu ngốc”. Nếu ta hiểu được cặn kẽ hoàn cảnh của lão , ta sẽ đồng cảm với nỗi đau của lão và thương cho lão. Như vậy, nếu chỉ nhìn lão Hạc bằng cái nhìn bên ngoài thì không thể nhận ra được cái bản chất tốt đẹp bên trong của lão. Suy nghĩ của ông giáo thể hiện sự ngậm ngùi, xót xa.

- Ý nghĩ này của ông giáo không chỉ rút ra từ những chiêm nghiệm về lão Hạc mà còn từ ngay chính người vợ của ông. Thị không ác nhưng cái nghèo, cái khổ đã khiến thị chỉ còn biết chăm chút cho mình, gia đình mình. Thị bị cuộc sống nghèo khổ làm cho quên hết mọi thứ. Biết bao gánh nặng đè lên vai thị khiến thị trở nên bẳn gắt, nhỏ nhen. Không phải tính thị thế mà chính cuộc sống khó khăn khiến thị trở nên cay nghiệt và khắt khe. Sự lo lắng, vun vén nhất thời ấy trở thành tính ích kỉ, tàn nhẫn, che l ấp đi bản tính tốt đẹp của người phụ nữ.

2.Ý nghĩ của ông giáo đã khẳng định một thái độ, một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo.

- Trước khi đánh giá, nhận xét về ai đó, chúng ta c ần quan sát, suy nghĩ đầy đủ, phải nhìn họ bằng tấm lòng đồng cảm và đôi mắt của tình thương . Chỉ khi biết đồng cảm với mọi người xung quanh, biết trân trọng và nâng niu những điều đáng thương, đáng quí ở họ, biết tự đặt mình vào cảnh ngộ cụ thể của họ thì mới có thể hiểu đúng, c ảm thông và yêu thương họ sâu sắc.

- Từ ý nghĩ của ông giáo cũng đ ặt ra cho mỗi người một bài học sâu sắc về cách nhìn nhận con người : cần có một đôi mắt nhìn toàn diện, khách quan, thấu đáo, bản chất, đôi mắt “cố tìm mà hiểu”, phát hiện khám phá vẻ đẹp con người bên trong - vẻ đẹp“con người trong con người”. (Học sinh chú ý phân tích ngắn gọn vẻ đẹp nhân cách của lão Hạc: một con người đôn hậu, yêu thương, nghĩa tình; một tâm hồn sáng trong, lương thiện, giàu lòng tự trọng, vị tha. Lão Hạc dù bị dồn đến đường cùng thì bản chất c ủa lão vẫn tốt đẹp, lương tri của lão vẫn tỏa sáng. Như vậy, “lão Hạc không những rất khổ mà còn rất đẹp” - Quế Hương). Có thể nói, vấn đề “đôi mắt” trở thành vấn đề cơ bản nhất trong sáng tác của Nam Cao, khẳng định tấm lòng nhân đạo sâu sắc của ng ười nghệ sĩ. (Học sinh có thể lấy các dẫn chứng từ các tác phẩm khác của Nam Cao để làm sáng tỏ hơn vấn đề “đôi mắt ”).

3.Ý nghĩ c ủa ông giáo thể hiện một quan ni ệm nhân sinh sâu sắc.

- Ý kiến này không chỉ đúng trong tác phẩm Lão Hạc. Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người sẽ không khỏi giật mình, để nhận thức lại cuộc sống và con người xung quanh mình. Con người đã thực sự biết quan tâm, biết sẻ chia và yêu thương, biết khám phá “cái bản tính tốt của người ta” bị che lấp bởi “nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ”? Ý nghĩ của ông giáo cũng có ý nghĩa đánh thức, gợi dậy ni ềm tin của nhà văn vào sự hướng thi ện của con người.

Nhân vật trong tác phẩm của Nam Cao dẫu bị đ ẩy đến khốn cùng, bi kịch hay tuyệt vọng, bế tắc đều cố gắng “vươn lên giữ vững lẽ sống nhân đạo”. Đó cũng là chiều sâu c ủa giá trị nhân đạo trong tác phẩm của Nam Cao.

- Bằng ngòi bút miêu t ả nội tâm sâu sắc, giọng văn mang đậm tính triết lí trữ tình, đoạn văn đã thể hiện thành công ý nghĩ của nhân vật “tôi” - nhân vật ông giáo. Cách nhìn, suy nghĩ của ông giáo (cũng có thể coi là của chính tác giả) đã thể hiện được chiều sâu t ư tưởng tác phẩm và quan niệm nhân sinhcủa nhà văn.

Câu 3:

1. Khái quát chung:

- Giới thiệu ngắn gọn tác giả Nguyễn Quang Sáng và truyệnngắn Chiếc lược ngà.

- Truyện ngắn Chiếc lược ngà được trần thuật theo lời củanhân vật “tôi” - người bạn của ông Sáu, người đã chứng kiếncảnh ngộ éo le của cha con ông Sáu: “Trong cuộc đời khángchiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay,nhưng chưa bao giờ tôi bị xúc động như lần ấy.” Suy nghĩ nàycủa nhân vật “tôi” bày tỏ sự xúc động và sẻ chia sâu sắc với câuchuyện của cha con ông Sáu. Ở đây, người kể chuyện đã hoàntoàn chủ động điều khiển nhịp kể theo trạng thái cảm xúc củamình, chủ động xen vào những ý kiến bình luận, suy nghĩ để dẫndắt sự tiếp nhận của người đọc.

2. Trình bày cụ thể:

2.1. Cuộc chia tay khiến nhân vật “tôi” “xúc động” đặc biệtnhư thế chính là cuộc chia tay giữa ông Sáu với bé Thu, khiông Sáu phải trở lại chiến trường. Chính lúc ông Sáu chia tayvới bé Thu c ũng là lúc bé Thu nhận ba, khóc gi ữ ba ở l ại. Đâylà một tình huống vô cùng xúc động.

- Sau bao năm đi kháng chiến, ông Sáu mới có dịp trở về thămnhà, thăm con. Ông khao khát được gặp con, được nghe congọi tiếng “ba” nhưng suốt ba ngày phép ngắn ngủi ấy, bé Thukhông chịu nhận cha và kiên quyết không gọi “ba”. Khi béThu hiểu ra, nhận cha thì l ại là lúc cha con phải giã từ - ôngSáu phải về đơn vị nhận nhiệm vụ mới.

- Nhìn cảnh má bận rộn chuẩn bị hành lý cho ba và mọi ngườiđến chia tay ba, vẻ mặt của bé Thu “có gì hơi khác”. Nó imlặng “nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa”. Mọi người đều không đểý đến nó. Chỉ có nhân vật “tôi” là đang quan sát. Nhưng dường
như chính nhân vật “tôi” cũng không hình dung trước chuyệnsẽ xảy ra. Ông Sáu “đưa mắt nhìn con”, “muốn ôm con”, “hôncon” nhưng l ại sợ nó “giẫy lên”, “bỏ chạy”. Ông nhìn con“với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu”. Câu nói “khe khẽ” củaông Sáu: “Thôi! Ba đi nghe con!” đã làm nổ tung cảm xúc màbé Thu đã dồn nén bao lâu. Bé Thu khóc thét lên như xé lòng“Ba... a... a... ba!” rồi chạy xô tới như con sóc, ôm chặt lấy ba.

2.2. Cuộc chia tay c ủa hai cha con ông Sáu thật cảm động vàđặc biệt xót xa, nó càng xót xa hơn bởi đây là cuộc gặp gỡ cuốicùng của họ. Điều này lí giải vì sao nhân vật “tôi” lại có nhữngxúc động sâu sắc đến như vậy.

* Tình cảm của bé Thu với cha:

- Lúc ông Sáu nói lời từ biệt: “Thôi! Ba đi nghe con!” nhưngkhông tiến l ại để ôm lấy nó, nó đã bất ngờ thét lên một tiếng“ba”. Nó gọi, rồi ôm chặt, hôn cổ, hôn vai, hôn cả vết thẹo củaba. Một chuỗi những hành động liên tiếp của bé Thu đã nói lên
tình thương cha mãnh liệt. Tình cảm với người cha mà nó đãnén lại bấy lâu, cùng với niềm ân hận về thái độ của mình vớiba trong những ngày qua và cả sự hốt hoảng khi thấy ba lạiphải đi xa đã khiến con bé bật lên tiếng gọi ấy. (Học sinh có thểgợi dẫn phân tích lại các chi tiết trước đó khi bé Thu chưa nhậnra cha để thấy rõ hơn c ảm xúc c ủa bé Thu lúc này). Tiếng gọi“ba” thể hiện một sự dồn chứa những cảm xúc để rồi đượcbùng nổ mãnh liệt: “tiếng ba như vỡ tung ra từ đáy lòng nó”.
Chứng kiến những biểu hiện tình cảm ấy của bé Thu, “bà conxung quanh có người không cầm được nước mắt” còn người kểchuyện - nhân vật “tôi” thì c ảm thấy thương cảm, xót xa “nhưcó bàn tay ai nắm lấy trái tim” mình. Là người đồng đội củaông Sáu, người đã từng sống, chiến đấu cùng đơn vị, cùng theoông Sáu về thăm nhà, chứng kiến t ất cả các sự việc ấy, nhânvật “tôi” đã thật sự xúc động. Cảm giác “như có bàn tay ainắm lấy trái tim mình” của nhân vật “tôi” phải chăng chính làcảm giác thấy lòng mình se thắt l ại trước sự chân thực, mãnhliệt trong cảm xúc của bé Thu với ông Sáu.

* Tình cảm c ủa ông Sáu đ ối với con:

- Trở về thăm nhà sau bao năm xa cách, ông Sáu lúc nào cũng khao khát được yêu con. Nhưng những ngày ông Sáu ở nhà, bé Thu nhất định không chịu nhận cha. Đến lúc chia tay “mang ba lô trên vai, bắt tay hết tất cả mọi người”, ông Sáu cũng muốn ôm hôn con nhưng lại sợ nó từ chối. Người cha chỉ nhìn con với “đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu” rồi khe khẽ chào từ biệt con. Có lẽ, ông không muốn làm tổn thương tâm hồn con gái một lần nữa. Nỗi buồn, sự đau khổ của người cha thực sự làm mọi người c ảm động.

- Đến khi con gái gọi tiếng “ba”, ông Sáu đã “không ghìmđược xúc động”, ông lén “rút khăn lau nước mắt” và chỉ nóimột câu “ba đi rồi ba về với con”. Chỉ một câu nói ấy rồidường như nghẹn ngào không nói được gì thêm. Với người chalúc này, nói thêm bất cứ lời nào cũng không cần thiết nữa. Cóthể nói, nếu tình mẫu tử được diễn t ả khá nhiều trong vănchương, một thứ tình cảm dễ bộc lộ, vừa rộng lớn vừa tự nhiênthì tình phụ tử lại thường ít bộc lộ ra bên ngoài, kín đáo mà sâusắc.

(Chú ý: Nhân vật “tôi” đã từng nảy ra ý định muốn bảo ôngSáu ở lại vài hôm. Nhưng không được vì cả hai người phải trởvề đơn vị nhận lệnh chiến đấu mới).

- Chia tay với con, ông Sáu dồn toàn bộ niềm say mê, tìnhthương yêu để làm chiếc lược cho con như lời con dặn (chú ýcác chi tiết thể hiện tình yêu thương: cưa từng chiếc răng lượcthận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc, tẩn mẩn khắcchữ, mài lên tóc mình cho thêm óng mượt ...). Nhưng ông Sáuhi sinh bất ngờ trong một trận càn lớn của Mĩ - ngụy. Trước khihi sinh, ông Sáu nhờ nhân vật “tôi” chuyển cây lược đến chobé Thu: “Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăngtrối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chếtđược, anh đưa tay vào túi, móc cây lược đưa cho tôi và nhìn tôimột hồi lâu.” Một sự ra đi cảm động mà anh hùng. Nhân vật“tôi” cảm nhận đ ược sự trao gửi đầy yêu thương và tin cậytrong đôi mắt của ông Sáu. Chiếc lược ngà cũng là chiếc lượcyêu thương, là biểu tượng cao đẹp của tình phụ tử. Chứng kiếnsự ra đi c ủa ông Sáu, có lẽ nhân vật “tôi” không chỉ cảm thấyđau đớn, xót xa mà còn nhận ra sự b ất di ệt của tình phụ tử - một thứ tình cảm như “những con sóng ở bề sâu”, thâm trầm, sâu sắc. Phải chăng “chỉ có tình cha con là không thể chết được”? Câu chuyện về cha con ông Sáu cũng là câu chuyện của bao nhiêu gia đình Việt Nam trong chiến tranh. Đó là một câu chuyện với c ảnh ngộ éo le, với những đau thương, mất mát.

Nhưng vượt lên trên tất cả cảnh ngộ éo le, những đau thươngmất mát của chiến tranh là tình cha con sâu nặng.

3. Đánh giá:

- Nhân vật “tôi” trong tác phẩm đã vô cùng xúc động trướccuộc chia tay của cha con ông Sáu. Tì nh cha con của họ tỏasáng từ trong những éo le, khốc liệt của chiến tranh. Tác phẩmlà lời khẳng định và ca ngợi tình cảm cha con thiêng liêng nhưmột giá trị nhân bản sâu sắc, cao đẹp: Dù cuộc chiến tranh cótàn khốc bao nhiêu cũng không thể nào dập t ắt nổi những tìnhcảm cao đẹp và bền vững của con người Việt Nam. “Chiếntranh đã thử thách nghiệt ngã con người nhưng cũng bộc lộ vẻđẹp đầy bi tráng của tâm hồn Việt Nam.”

Những trang văn miêu tả cuộc chia tay gi ữa ông Sáu và bé Thulà những trang văn thấm đ ẫm tình người - tình cảm mãnh liệtcủa nhân vật, niềm cảm thông, xót xa c ủa người kể chuyện...

Tất cả những tình cảm này đã có sức lan truyền trực tiếp tới tráitim người đọc. Tác giả Nguyễn Quang Sáng thực s ự đã “làmgiàu thêm cho văn chương một cảnh chia li đầy xúc động vàxót xa giữa cha và con”

- Truyện thành công ở nghệ thuật xây dựng tình huống, ngòibút miêu tả tâm lí, tính cách nhân vật, lựa chọn nhân vật kểchuyện thích hợp. Tác giả còn kết hợp nhuần nhuyễn giữa cácthủ pháp kể, t ả với bình luận trữ tình, thay đổi điểm nhìn nhânvật... Người kể chuyện trong vai một người bạn thân thiết củaông Sáu không chỉ là người chứng kiến khách quan và kể lạimà còn bày tỏ sự đồng c ảm, chia sẻ với các nhân vật. Đây làmột con người giàu lòng trắc ẩn, có sự thấu hiểu với những hisinh, mất mát mà bạn mình phải chịu đựng. Đồng thời quanhững ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật kể chuyện, các chi tiết, sự việc và nhân vật khác trong truyện bộc lộ rõ hơn, ý nghĩa tư tưởng của truyện thêm sức thuyết phục.

Vui lòng để lại nguồn link bài viết:http://tin.tuyensinh247.com/de-thi-thu-vao-lop-10-mon-van-chuyen-nam-2014-tp-hai-phong-c31a17329.html#ixzz33kRVKDXW
Cảm ơn bạn!