Phân tích Mũi cà Mau của Xuân Diệu

Mũi cà Mau- Xuân Diệu [b] I.Tác giả:[/b] Xuân Diệu tên thật là Ngô Xuân Diệu; sinh ngày 02 - 2 - 1916 tại Tùng Giản - Tuy Phước - Bình Định. Quê quán: Đại Lộc - Can Lộc – Hà Tĩnh. Xuân Diệu học tiểu học ở Quy Nhơn, sau đó ra học trung học ở Hà Nội và Huế. Năm 1940, ông thi đỗ Tham tá thương chính và vào làm việc tại Mĩ Tho. Một thời gian sau ông xin thôi việc ra Hà Nội kết bạn thơ với Huy Cận. Xuân Diệu tham gia cách mạng từ năm 1944. Sau Cách mạng tháng Tám, ông là Ủy viên Ban chấp hành Hội Văn hóa cứu quốc, thư kí tòa soạn Tạp chí Tiên phong. Ông là đại biểu Quốc hội khóa I; năm 1948 là Uûy viên Ban chấp hành Hội Văn nghệ Việt Nam. Từ 1957 cho đến khi qua đời, Xuân Diệu luôn được bầu vào Ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam. Ông được kết nạp vào Đảng năm 1949. Năm 1983, ông được công nhận là Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật nước Cộng hòa dân chủ Đức. Năm 1985, Xuân Diệu lâm trọng bệnh và qua đời. Xuân Diệu là nhà thơ lớn của dân tộc, ông luôn là tấm gương lao động nghệ thuật bền bỉ, dẻo dai, giàu sức sáng tạo, đạt được nhiều thành tựu lớn trong sáng tác. Xuân Diệu là người giới thiệu, phê bình thơ rất tinh tế và sắc bén. Ông có được những thành công lớn không chỉ ở việc giới thiệu, phê bình thơ cổ điển, thơ ca hiện đại, mà còn ở cả thơ ca nước ngoài Cuộc đời và thơ của Xuân Diệu gắn với quê hương đất nước. Ông có khát vọng hiến dâng sức lực và trí tuệ của mình cho dân tộc, ông không ngại khó khăn, gian khổ, hăng hái, nhiệt tình, đi khắp mọi nẻo đường Tổ quốc để phục vụ nhân dân … Chính vì lẽ đó, Xuân Diệu được tất cả độc giả trong nước yêu mến, ngưỡng mộ không chỉ ở thơ, mà còn ở tấm lòng say sưa và chân thành của ông trước cuộc đời. [b] II.Tác phẩm:[/b] Xuân Diệu sáng tác bài thơ Mũi Cà Mau tháng 10 năm 1960, nằm trong tập Mũi Cà Mau- Cầm tay (xuất bản năm 1962). Bài thơ tìm cảm hứng trong cuộc đấu tranh thống nhất tổ quốc. Tác giả đã viết về Mũi Cà Mau, miền đất cuối cùng của miền Nam, cũng là nơi xa xôi nhất của Tổ quốc. 1. Giớu thiệu về mảnh đất Cà Mau: Mũi Cà Mau: mầm đất tươi non Mấy trăm đời lấn luôn ra biển; Phù sa vạn dặm tới đây tuôn, Lắng lại; và chân người bước đến. Khổ thơ đầu tiên tác giả giới thiệu một cách khái quát về Cà Mau, cả quá trình lịch sử và vị trí địa lí. Chỉ bằng một khổ thơ , tác giả đã vẽ nên trước mắt người đọc một Cà Mau xinh đẹp, tràn trề nhựa sống qua một quá trình phát triển lâu dài và bền vững. “Mấy trăm đời lấn luôn ra biển” … Câu thơ giản dị như thế thôi nhưng cũng đã làm bật lên được cái sự gì đó kiên cường, hiên ngang, mạnh mẽ… Cà Mau đã nằm đó, ba phía đều đối mặt với biển cả, chống chọi với sống gió suốt bao đời nay mà vẫn xanh tươi và màu mỡ… Những dòng sông rộng hơn ngàn thước, Trùng điệp một màu xanh lá đước. Đước than cao vút, rễ ngang mình Trổ xuống nghìn tay, ôm đất nước! Khác với những vùng ven biển miền Trung khô cằn, “đất mặn đồng chua, cày lên sỏi đá” , Cà Mau được thiên nhiên ưu đãi cho một hệ thống sông ngòi dày đặt… Và cũng nhờ thế mà lượng phù sa của song đã bồi đắp cho mảnh đất này trở nên màu mỡ, trù phú vô cùng. Tác giả đã mượn một hình ảnh hết sức đặc trưng để nói về Cà Mau. Đó là cây đuớc! Ở Cà Mau thì đước nhiều vô kể…Chúng có một sức sống mãnh liệt nên dù mọc trên đất phèn hay đất mặn cũng có thể tồn tại và phát triển được. Cây đước quen thuộc và bình dị ấy, lại có them chút thô kệch với “rễ ngang mình” đã được Xuân Diệu đem vào thơ… Làm cho thi vị vô cùng! Hình ảnh rừng đước xanh thẳm trùng điệp với bộ rễ mọc từ thân rũ loà xoà xuống đất đã trở nên thật đẹp, thật sinh động! Những nhánh rễ đã được tác giả nhân hoá thành “nghìn tay” trổ xuống để “ôm đất nước” … Đây thật sự là một hình ảnh thơ độc đáo và giàu sức gợi. Xuân Diệu đã thổi chính tình cảm của mình vào cho cây đước, làm đước cũng thành ra yêu quê hương, yêu xứ sở như tác giả. 2. Tình yêu của tác giả dành cho mảnh đất Cà Mau: Tổ quốc tôi như một con tàu, Mũi thuyền ta đó- mũi Cà Mau. Hai câu thơ đã được điệp đi điệp lại, nhằm nhấn mạnh vị trí của Cà Mau trên dánh hình Việt Nam: nếu đất nước là con tàu thì Cà Mau chính là mũi của con tàu ấy. Mũi tàu luôn đi trước, luôn hứng chịu gian lao thử thách trước và rẽ sóng mở đường cho thân. Và Cà Mau cũng thế… Xuân Diệu cũng như bao người Việt Nam luôn đau đớn trăn trở khi đất nước bị chia cắt, trước cảnh “Sông Bến Hải bên bồi bên lở; Cầu Hiền Lương bên nhớ, bên thương”. Qua hai câu thơ trên, ta thấy được Xuân Diệu đã cảm nhận được sử vẹn toàn của tổ quốc một cách giản dị mà cụ thể. Tác giả đả viết bài thơ này trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội và kháng chiến chống Mỹ. Cuộc kháng chiến chống Pháp đã kết thúc thắng lợi, miền Bắc bước vào xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trước hiện thực sôi động đó, với sự nhạy cảm, lòng tin yêu cuộc đời mới, thơ Xuân Diệu có sự vươn lên mạnh mẽ, đề cập đến nhiều vấn đề trong cuộc đời mới. Và bài Mũi Cà Mau là một minh chứng rõ rệt. Tác giả dù đang ở trái tim của tổ quốc- là miền Bắc, vẫn không quên hướng tới mảnh đất Cà Mau xa xôi nằm ở phía tận cùng của đất nước… Đó ắt hẳn là vì quan điềm của nhà thơ: cả đất nước Việt Nam là một con tàu thống nhất! Lạ thay tình đất với quê hương, Chưa thấy, chưa thăm mà đã nhớ. Ai hay mỏm đất mấy năm trường Đêm ngủ hồn tôi bay tới đó. Có thể nói Xuân Diệu chưa một lần đặt chân lên đất Cà Mau… Thế mà tình cảm ông dành cho nó lại rất đỗi sâu đậm, rất đỗi thiết tha! Đến nỗi Cà Mau theo ông vào tận trong giấc ngủ… Một mảnh đất không phải là nơi mình chôn rau cắt rốn…Vậy mà Xuân Diệu đã yêu nó nhiều như thế đó! Đầu sao cháy bỏng, ruột sao đau, Vết thương lòng- ở mũi Cà Mau. Nơi xa nhất là nơi gần nhất: Mũi Cà Mau,mũi Cà Mau trước mắt! Đôi bến hải nước non nhà Đâu cũng là Nam, đâu cũng Bắc! Một lần nữa ta lại bắt gặp quan điểm: nước Việt Nam đâu đâu cũng là nhà! Tác giả không có mặt ở Cà Mau trong những ngày bom đạn gian khó ác liệt, nhưng ông cũng đau, cũng xót như mình tận mắt chứng kiến vậy! Lòng yêu nước thương nàh của Xuân Diệu là thế đó! Nó trãi dài từ ngoài Bắc vào tới trong Nam. Ông có khát vọng: “Tôi muốn đi thăm khắp cả miền Nam”, “Nghe nhạc Nam” để “thức mãi cùng thương nhớ”, đến Phan Thiết “thăm kinh đô cá mắm”, hay Tâm sự với Quy Nhơn sau hơn ba mươi năm trở lại với quê ngọai, nơi chan chứa kỉ niệm của tuổi thơ và tự hào hơn về vẻ đẹp của miền đất này: Ôi! Biển Quy Nhơn, biển đậm đà Thuyền đi rẽ sóng, sóng viền hoa. Cảm ơn quê má muôn yêu dấu Vẫn ấp iu hoài tuổi nhỏ ta. Nhiều vần thơ của ông thể hiện sự đằm thắm nghĩa tình đối với miền Nam. Có thể nói: “Viết về miền Nam là Xuân Diệu đã khơi dậy những tình cảm, những kỉ niệm sâu sắc của mình, những hình ảnh được chắt lọc qua nhiều năm tháng để chỉ còn lại những gì thực sự là máu thịt, là rung động cho thơ”( Mã Giang Lân ). Và Cà Mau chính là một trong những nới được Xuân Diệu dành cho những tình cảm sâu sắc nhất. Nắng mưa có thể đổi trăm màu. Lòng không rời hướng mũi Cà Mau. Hai câu thơ như lời khẳng định sắc son của nhà thơ Xuân Diệu. Dù trong hoàn cảnh nào, dù cuộc đời có thay đổi ra sao thì lòng Xuân Diệu vẫn luôn hướng về miền Nam, về Cà Mau thân yêu! Ở đầu sóng gió, mỏm non sông Như ngực anh hùng Lí Tự Trọng. Cao hơn sóng gió một Thành đồng, Đây chốn đi về, nơi ước vọng. Trong nhà thơ chứa chan một niềm tự hoà sâu sắc về mảnh đất ông chưa từng đặt chân đến này. Dưới con mắt nhà thơ, Cà Mau cũng anh dũng, cũng bất khuất như anh hùng Lí Tự Trọng. Cà Mau còn là mảnh đất thiêng nằm hướng mình ra biển, mặc cho gió dập sóng dồi, một mình chống chọi với thiên nhiên hung dữ, cũng như với lũ xâm lược cướp nước xấu xa. Cà Mau như bức tường bằng đồng vững chãi, kiên cường và hiêng ngang… Tổ quốc tôi như một con tàu, Đêm ngày tôi nhớ mũi Cà Mau Như dòng máu khoẻ thấm đầu tay, Như ở đầu cây dòng nhựa trút, Như sức cung dồn ở mũi tên, Như sức hút ở đầu ngọn bút: Sáu câu thơ tuy ngắn ngọn nhưng đã diễn tả nỗi nhớ Cà Mau da diết mãnh liệt của tác giả. Một lần nữa Xuân Diệu lại lặp lại “Tổ quôc tôi như một con tàu” … Khát vọng thống nhất đất nước trong ông không lúc nào nguôi. Bởi cũng tại cái sự chia cắt ấy, mà Xuân Diệu đã nhớ mảnh đất Cà Mau đến vô cùng! Bằng hàng loạt phép so sánh với những hình ảnh quyết liệt, dữ dội và hết sức gợi: “dòng máu khoẻ thấm đầu tay, dòng nhựa trút ở đầu cây, sức cung dồn ở mũi tên, sức hút ở đầu ngọn bút”, Xuân Diệu diễn tả nỗi nhớ Cà Mau rất thực và rất sinh động… Đến nỗi nỗi nhớ đó như vụt ra khỏi trang sách, mà thấm vào lòng người đọc, thành ra một tình yêu nhẹ nhàng sấu lắng dành cho mảnh đất Cà Mau . Tổ quốc tôi như một con tàu, Mũi thuyền xé sóng- mũi Cà Mau. Kết thúc bài thơ, để liền với mạch cảm xúc dữ dội hùng hồn trên kia, là một hình ảnh cũng hết sức anh dũng . Một lần nữa, con tàu – tổ quốc lại xuất hiện… Và lần này, mũi Cà Mau hiện lên, oai phong, lẫm liệt… Một mũi Cà Mau đang hiên ngang xé tan ngọn sóng, đưa đất nước tiến về phía trước! [b] III. Kết luận:[/b] Bài thơ Mũi Cà Mau với những hình ảnh, chi tiết thực, sinh động đã xây dựng nên trong mắt người đọc những ấn tượng tốt đẹp khó phai về mảnh đất Cà Mau. Qua bài thơ ta thấy được tình yêu mãnh liệt của nhà thơ dành cho đất nước nói chung và Cà Mau nói riêng. Qua đó ta còn thấy được sự tinh tế, nhạy cảm, tươi trẻ, hăng say, mãnh liệt trong hồn thơ Xuân Diệu. Theo canhdieumouoc's blog