Cho con bú đúng cách?
Bạn thân mến!
Nếu bé không tự động há miệng, hãy dùng ngón tay hoặc núm vú chạm nhẹ vào môi bé một vài lần. Khi miệng bé đã há rộng, hãy hướng bé đến núm vú.
Khi mới sinh, dường như bé không biết cách bú, không bú được lâu vì thế bạn nên kiên nhẫn. Ngay sau khi sinh, bé không cần bú nhiều, trong khi đó đầu vú của bạn cần có thời gian để trở nên dầy dạn hơn và quen với sức mút của bé. Bạn nên tiếp xúc với một người đã cho con bú mẹ thành công và lắng nghe họ. Nếu bạn vượt qua được một tuần thì coi như đã thành công.
Ngồi sao cho thật thoải mái
Bạn hãy ngồi cho thoải mái trong tư thế thẳng, có chỗ dựa lưng và có thể thư giãn được. Một chiếc ghế thấp không tay vịn là lý tưởng, hoặc ngồi trên giường thì cần có nhiều gối để đỡ lưng.
Cho bé bú đúng cách
Bế bé trên tay và để bé quay mặt vào bầu vú, bụng bé áp sát vào bụng bạn. Bế bé sát vú, chứ không phải cho vú ép sát trẻ, nếu không bạn sẽ cảm thấy không thoải mái và sữa cũng không chảy ra thật dễ dàng.
Có thể đỡ trẻ bằng một cái gối, nhưng chắc chắn rằng toàn bộ người bé quay về phía bầu vú, chứ không chỉ quay riêng đầu bé.
Đỡ đằng sau vai bé, chứ không phải sau đầu.
Nếu cho trẻ bú bên trái thì dùng cánh tay phải ôm trẻ và ngược lại. Đầu, cổ, lưng trẻ đều nằm trên đường thẳng, đầu hơi ngả về phía sau.
Nếu bé không tự động há miệng, hãy dùng ngón tay hoặc núm vú chạm nhẹ vào môi bé một vài lần. Khi miệng bé đã há rộng, hãy hướng bé đến núm vú. Điều quan trọng là bạn đưa bé đến núm vú, chứ không phải là bạn khom người xuống (vì nếu bạn khom vai xuống thì sẽ đau khi cho bé bú).
Để bé ngậm hết quầng thâm của vú, chứ không chỉ bú đầu vú.
Khi bé bắt đầu mút vú, bé sẽ nhận được nguồn sữa đầu, loãng và nhiều nước để thoả mãn cơn đói của bé. Một lúc sau, phản xạ xuống sữa xảy ra, sẽ đẩy sữa cuối giàu năng lượng ra núm vú. Nên cho bé bú cạn hết một bên vú, mới cho bú tiếp bên kia. Trong mỗi lần bú có bé bú cả hai vú mới đủ no, có bé chỉ bú một bên là đủ. Nhớ thay đổi bên sau mỗi lần cho con bú (cho bú bên kia ở lần tiếp theo).
Sau khi nắm vững kỹ năng cho bú ngồi, bạn có thể chuyển sang tư thế nằm, bú nằm rất thích hợp vào buổi đêm, hoặc bạn sinh mổ, bạn bị cắt tầng sinh môn. Hãy nằm nghiêng một bên sát với bé, sao cho miệng của bé ngang với núm vú của bạn.
Nếu muốn trẻ nhả đầu vú, bạn hãy để ngón út vào miệng trẻ, trẻ sẽ từ từ nhả núm vú ra. Tuyệt đối không được giật trẻ ra khỏi đầu vú, như vậy sẽ làm vú bạn sẽ bị đau.
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của bé. Bé tiêu hoá và hấp thụ sữa mẹ dễ hơn sữa bò, nên bé bú mẹ ít bị táo bón hơn. Sữa mẹ có nhiều chất kháng thể bảo vệ bé chống các bệnh nhiễm khuẩn. Vì vậy, những bé bú mẹ ít bị ốm hơn, đặc biệt là ít bị viêm phổi và tiêu chảy (những bệnh nguy hiểm đối với bé). Cho bé bú cũng có ích cho mẹ bé vì động tác mút vú của bé kích thích cơ tử cung co, giảm chảy máu sau khi đẻ, và cũng giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng. Một điều nữa là bé bú mẹ sẽ được gần gũi mẹ, được mẹ luôn âu yếm, yêu thương. Điều đó rất tốt cho sự phát triển thể lực và tinh thần của bé.
Cho con bú là bản năng của các bà mẹ, nhưng chúng tôi vẫn muốn nhắn nhủ mẹ bé đôi điều:
Sữa non (sữa tiết ra trong tuần sau đẻ, màu vàng nhạt, đặc sánh) là thức ăn tốt nhất cho bé. Sữa non không những chứa nhiều chất dinh dưỡng mà còn mang nhiều kháng thể và bạch cầu để bảo vệ bé chống lại nhiễm khuẩn và dị ứng. Sữa non có tác dụng xổ nhẹ, tống phân su ra nhanh, làm bé không vàng da. Mẹ bé hãy cho bé bú sữa non càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh (trong nửa giờ đầu sau khi sinh), và chỉ cho bé bú sữa này, không cho ăn hay uống thêm bất cứ thứ gì để bé tận dụng toàn bộ nguồn sữa non của mẹ. Cho bé bú sớm, mẹ bé sẽ nhanh cầm máu và sữa xuống nhanh hơn.
Khi cho bú, mẹ bé hãy bế bé sát vào lòng sao cho đầu, thân mình bé thằng hàng để bé được thoải mái, bú được lâu hơn. Chính bản thân mẹ bé cũng nên ngồi hoặc nằm ở tư thế thoải mái. Cách cho bú đúng là cho bé ngậm sâu vào quầng vú, miệng bé mở rộng, môi dưới của bé trề ra, cằm chạm vào vú mẹ, má bé căng phồng. Như vậy, bé sẽ mút được nhiều sữa hơn, và cũng kích thích vú mẹ tiết sữa nhiều hơn.
Trong 6 tháng đầu sau đẻ, mẹ bé hãy cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ, không cho bé ăn hoặc uống bất cứ cái gì khác, kể cả nước trắng, vì sữa chứa đủ nước cho bé rồi. Muốn bé nhận đủ sữa và chóng lớn, mẹ bé hãy cho bú bất kỳ khi nào bé ọ ẹ muốn bú, cho bú đến khi bé no và tự rời vú. Bé càng bú nhiều càng kích thích vú mẹ sản xuất nhiều sữa, nhất là khi mẹ cho bé bú vào ban đêm.
- Làm thế nào để có đủ sữa cho bé bú ?
Khoảng 90% các bà mẹ có khả năng sản xuất đủ sữa cho con, kể cả bà mẹ sinh đôi. Đa số các trường hợp thiếu sữa chỉ là do con bú không đúng cách và cho bú không thường xuyên. Muốn có đủ sữa, mẹ bé hãy cho bé bú ngay sau đẻ, cho bé bú thường xuyên theo nhu cầu của bé, cho bú nhiều vào ban đêm, và giúp bé ngậm vú đúng cách như đã nói ở trên. Mẹ bé hãy ăn uống tốt và giữ tinh thần thoải mái; điều này có lợi cho việc tạo sữa.
- Làm gì khi mẹ bé bị căng tức sữa hoặc nứt núm vú?
Căng tức sữa là do mẹ bé cho bú không thường xuyên hoặc không đúng cách khiến sữa không ra được. Mẹ bé hãy chườm nóng vú, dùng tay vắt sữa và cố gắng cho bé bú thường xuyên, đúng cách. Nếu vú bị tắc tia sữa hoặc sưng đỏ, đau, mẹ bị sốt, hãy đi khám để điều trị.
Nứt núm vú thường xảy ra do bé bú không đúng cách, bé chỉ ngậm núm vú, không ngậm sâu vào quầng vú mẹ. Chỗ nứt dễ nhiễm nấm khiến mẹ bé rất đau khi cho bú. Mẹ bé phải cần tiếp tục cho bú và cho bú đúng cách để bé được đảm bảo dinh dưỡng, để mẹ bé không bị đau tức và mất sữa. Khi bắt đầu bú, bé thường mút mạnh hơn, mẹ bé hãy cho bé bú bên không đau trước. Nếu quá đau mới nên vắt sữa cho bé uống. Thường thì chứng nứt đầu vú sẽ tự khỏi. Riêng đối với các trường hợp bé bị nhiễm nấm, miệng bé có tưa dày màu vàng, mẹ bé và bé hãy cùng đến bác sĩ để chữa.
- Cho bé ăn bổ sung và cai sữa như thế nào?
Sau 6 tháng tuổi, ngoài sữa mẹ, bé cần ăn thêm thức ăn khác. Hai bạn hãy cho bé ăn thêm bột, rau, hoa quả, thịt... Cho bé ăn từ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều. Bé sẽ quen dần.
Mẹ bé nên cho bé bú ít nhất là đến 1 tuổi. Nếu có thể, hãy cho bé bú đến 2 tuổi hoặc lâu hơn. Khi cai sữa, hãy theo phương pháp cai dần dần: Tập cho bé ăn các thức ăn khác, khi bé đã quen ăn và ăn được nhiều, hãy cho ăn trước khi cho bú, cho bú ít bữa dần, sau bỏ hẳn. Làm vậy sẽ khiến bé dần dần bớt hào hứng bú, khi bị cai sữa hẳn sẽ đỡ nhớ, đỡ khóc, còn vú mẹ tiết sữa ít dần đi, không bị tức sữa.
- Còn nếu không cho bú sữa mẹ?
Có một số trường hợp do tình trạng sức khoẻ hoặc do điều kiện làm việc của mẹ mà bé phải bú sữa bò. Nếu vậy, bố mẹ bé hãy tìm loại sữa phù hợp với số tháng tuổi của bé, pha sữa theo đúng chỉ dẫn, đừng bao giờ cho thêm nước hoặc thêm đường. Các dụng cụ pha và bình sữa phải thật vệ sinh (như luộc nước sôi, rửa bằng nước đã đun sôi). Nước pha sữa phải là nước sạch đun sôi. Hai bàn tay pha sữa phải thật sạch. Khả năng chống bệnh của bé còn yếu lắm, vệ sinh sẽ là vô cùng quan trọng.