Làm thế nào để phòng ngừa ung thư trực tràng?

Ung thư đại - trực tràng là một trong những loại ung thư thường gặp, dễ dẫn đến tử vong, kết quả điều trị xấu và tốn kém khi bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn muộn hoặc đã có di căn. Bệnh có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Việc xác định các yếu tố nguy cơ là rất quan trọng để từ đó có biện pháp phòng ngừa tích cực.

Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như:

- Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại - trực tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần. Dưới hình thức chiên, nướng, thịt xông khói, dăm bông, xúc xích, chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung, còn mỡ sẽ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư.

- Ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại - trực tràng. Các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ này vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng oxy hóa.

- Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại - trực tràng nếu sử dụng trên 15 g một ngày.

- Thuốc lá được biết đến như là những “sát thủ” của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi. Gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại - trực tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.

- Béo phì cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại - trực tràng cho cả nam giới cũng như nữ giới, nhưng rõ nét hơn ở nam giới. Ở nam giới có chỉ số BMI cao sẽ có nguy cơ gấp 2 lần, trong khi ở phụ nữ béo phì thì nguy cơ này cao hơn 1,5 lần.

Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại - trực tràng, trên cơ sở ngăn ngừa béo phì và cũng làm giảm thời gian ứ đọng trong lòng đại tràng.

- Tuy nhiên cũng có yếu tố không thể kiểm soát được như tuổi tác. Hơn một nửa bệnh ung thư xảy ra ở những người lớn tuổi. Hiện nay, tuổi thọ ngày càng tăng, do vậy chúng ta luôn luôn đối mặt với những yếu tố nguy cơ ung thư đại - trực tràng.

Triệu chứng báo hiệu phát hiện sớm ung thư đại tràng

Những triệu chứng thường gặp là xuất huyết tiêu hóa dưới, thay đổi thói quen đường ruột, đau bụng, sụt cân, chán ăn, mệt mỏi và đặc biệt là tắc ruột.

Tùy theo vị trí của khối bướu xảy ra ở phần nào của đại trực tràng mà có những triệu chứng riêng. Nếu ở đại tràng bên phải thì bệnh nhân thường có triệu chứng tiêu chảy, kèm theo táo bón. Nếu ở bên trái thì tắc ruột là triệu chứng nổi bật.

Riêng ung thư trực tràng, tiêu ra máu tươi và mót rặn là hai triệu chứng nổi bật. Ung thư ở vị trí này rất dễ chẩn đoán, nhưng không ít bệnh nhân đến điều trị khi bệnh đã ở giai đoạn trễ. Lý do phổ biến là bệnh nhân nghĩ mình bị trĩ hay kiết lỵ. Không ít thầy thuốc đôi khi cũng bỏ qua việc thăm khám, từ đó dẫn đến sai lầm là điều trị bệnh trĩ, bỏ mất cơ hội điều trị khỏi bệnh.

Tầm soát ung thư đại tràng bằng cách nào?

Tại nước ta, ung thư đại - trực tràng đứng hàng thứ 4 ở cả hai giới. Tuy nhiên tỷ lệ tử vong vì bệnh đã giảm dần từ thập niên 1980. Điều này là nhờ những tiến bộ của các phương tiện tầm soát, chẩn đoán, phát hiện sớm những polyp ở đại - trực tràng và được cắt bỏ trước khi chuyển thành ung thư. Cũng từ những phương tiện này mà các thầy thuốc cũng chẩn đoán được bệnh ở giai đoạn sớm hơn góp phần điều trị khỏi bệnh, mang lại những kết quả vô cùng ngoạn mục, cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh một cách rõ rệt.

Ngoài ra, béo phì và thuốc lá kết hợp cũng thuộc nhóm nguy cơ cao. Các nhà nghiên cứu đưa ra các yếu tố để đánh giá nguy cơ ung thư đại - trực tràng như: tuổi, giới, chỉ số BMI, tiêu thụ rau tươi, thịt đỏ, uống rượu, tình trạng vận động cơ thể, có sử dụng vitamin và các yếu tố vi lượng. Qua đó, sẽ tính điểm cho từng yếu tố nguy cơ.

Các phương tiện tầm soát ung thư đại - trực tràng thường được bắt đầu bằng những phương tiện giản đơn, ít xâm lấn đến các phương pháp chuyên sâu hơn như tìm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng “sigma”, soi toàn bộ đại tràng, chụp đại tràng đối quan kép, đang được áp dụng với chi phí vừa phải nhưng đạt được hiệu quả cao.

Việc xét nghiệm mẫu phân cho thấy có cải thiện được tiên lượng bệnh nhờ phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm và có thể điều trị khỏi. Xét nghiệm nội soi và chụp x-quang đại tràng cho thấy rõ vị trí tổn thương hoặc những polyp và được cắt bỏ qua nội soi trước khi chúng chuyển thành ung thư thực sự. Hiện nay, đã có những phương pháp mới như xét nghiệm ADN phân, nội soi ảo khung đại tràng nhờ phần mềm xử lý để tái tạo lại toàn bộ hình ảnh của lòng đại tràng dựa trên các lát cắt qua chụp cắt lớp, hay nội soi khung đại tràng bằng viên camera.

Lưu ý để phòng ngừa ung thư đại tràng

- Không dùng quá nhiều thịt, chất béo có nguồn gốc từ đạm động vật.

- Bổ sung thật đầy đủ chất xơ từ lúa mạch, trái cây, rau tươi… Những chất này làm loãng chất sinh ung thư trong phân, làm giảm thời gian ứ đọng phân trong lòng ruột, đồng thời sinh ra những vi khuẩn có lợi cho đường ruột.

- Bổ sung thêm các vitamin E, C, và A. Uống thêm canxi.

- Có chế độ sinh hoạt năng động, luyện tập thể dục. Một nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân ung thư ruột ở giai đoạn III đã mổ, luyện tập aerobic thường xuyên góp phần làm giảm nguy cơ tái phát.

5 biện pháp để phòng ngừa ung thư đại tràng

- Không ăn quá nhiều các loại thực phẩm chứ nhiều đạm, đặc biệt là đạm động vật.

- Duy trì một lối sống lành mạnh, tránh xa cách chất kích thích, các loại thức uống có cồn như rượu bia, thuốc lá …

- Thường xuyên bổ sung thật các loại chất xơ, vitamin … Những chất này làm loãng chất sinh ung thư có trong phân, đồng thời làm giảm thời gian ứ đọng phân trong lòng ruột đại tràng.

- Nên có chế độ sinh hoạt năng động, luyện tập thể dục thường xuyên. Một nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân ung thư ruột ở giai đoạn III đã mổ, luyện tập aerobic thường xuyên góp phần làm giảm nguy cơ tái phát.

- Ngoài ra nên điều trị dứt điểm các bệnh lý khác của đại tràng như viêm đại tràng nhằm tránh các hệ luỵ đáng tiếc như chảy máu ruột, ung thư đại – trực tràng. Có thể sử dụng các loại TPCN bảo vệ sức khoẻ, đặc biệt có chứa thành phần Immunepath-IP, thực chất là các Peptidoglycan có khả năng tăng cường hệ thống lợi khuẩn đường ruột, cân bằng hệ vi sinh

Phòng bệnh hơn là chữa bệnh là câu cửa miệng mà chúng ta vẫn thường bảo nhau. Không ai mong muốn mình có bệnh này bệnh kia nhưng nó vẫn xuất hiện và làm phiền chúng ta. Ung thư đại trực tràng là căn bệnh thường gặp khi chúng ta bước qua tuổi ngũ tuần (ngoài 50 tuổi). Nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của căn bệnh này là do yếu tố di truyền, hút thuốc lá, các polip mọc trên thành bên trong của đại tràng hoặc trực tràng, viêm loét đại tràng…Làm thế nào để phòng tránh ung thư đại trực tràng là điều mà ai nấy đều quan tâm, tìm hiểu để có chăm sóc cho cơ thể khỏe mạnh.

Một trong các phương pháp phòng tránh ung thư đại trực tràng là chế độ ăn uống hợp lý và chịu khó vận động. Bạn nên ăn nhiều hoa quả tươi, uống nhiều nước, thường xuyên vận động thể dục thể thao sẽ giúp cho cơ thể khỏe mạnh, đẩy lùi bệnh tật. Thêm vào đó, hạn chế rượu bia và thuốc lá là cách phòng tránh ung thư đại trực tràng hiệu quả. Với những chất kích thích có cồn thường không tốt cho cơ thể, thuốc lá còn dẫn tới bệnh viêm phổi. Với những ai mắc ung thư đại trực tràng do yếu tố di truyền, thì cần được xét nghiệm tầm soát ở tuổi nhỏ. Bạn và gia đình nên tới bệnh viện chuyên khoa để thăm khám hàng năm để đảm bảo sức khỏe toàn diện.

Tại Bệnh viên Đa khoa Quốc tế Thu Cúc hiện có đội ngũ bác sỹ chuyên khoa về ung thư đến từ Singapore sẽ giúp bạn thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng về căn bệnh ung thư đại trực tràng. Dưới sự hướng dẫn chu đáo, tận tình của các bác sỹ, bạn và gia đình sẽ được bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Hiện nay, việc điều trị ung thư đại trực tràng thông thường gồm có 3 phương pháp:

Phẫu thuật: là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với ung thư đại trực tràng. Thường được áp dụng khi bệnh còn ở giai đoạn đầu, phẫu thuật cắt bỏ khối u cùng một phần đại tràng hoặc trực tràng và các hạch lân cận, sau đó bác sĩ sẽ nối lại những phần còn lành của đại tràng hoặc trực tràng hoặc tiến hành mở thông đại tràng trong trường hợp không thể nối lại những phần còn lành.

Hóa trị: Hóa trị là phương pháp được sử dùng để tiêu diệt các tế bào ung thư sau khi thực hiện phẫu thuật nhằm kiểm soát sự phát triển của khối u hoặc để giảm bớt triệu chứng của bệnh. Nhờ đó mà dễ dàng kiểm soát được sự tăng trưởng của khối u ác tính hoặc làm giảm triệu trứng của bệnh ung thư ruột kết.

Xạ trị: còn được gọi là phương pháp phóng xạ bằng việc sử dụng tia X có năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Đây là phương pháp điều trị tại chỗ, xạ trị là phương pháp phổ biến trongđiều trị ung thư đại trực tràng. Theo đó, bác sĩ sẽ sử dụng xạ trị trước hoặc sau khi phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại trong vùng điều trị.

Liệu pháp sinh học: còn được gọi là liệu pháp miễn dịch, bằng cách tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại ung thư. Theo đó, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể. Liệu pháp sinh học được sử dụng để kích thích hoặc tăng cường chức năng chống lại ung thư tự nhiên của hệ thống miễn dịch. Có thể điều trị phương pháp này trước khi phẫu thuật hoặc phối hợp với hóa trị hoặc xạ trị.