Đặc sản tương bần Hưng Yên loại đặc biệt

 



















Trên quốc lộ 5A, nối liền Hà nội và Hải Phòng, tại Km 26 có địa danh mà gắn liền với một câu mà bất kỳ ai trên đất Bắc khi thốt sẽ ra từ "tương" thì nối thêm là "Bần". Tương Bần từ xưa được đánh giá là thứ Đặc sản mà không một nơi nào có thể cho ra sản phẩm ngon hơn từ Gạo nếp, Đỗ tương, Nước, Muối trắng và pha thêm cái nắng chói chang của Ngày hè. Tương Bần không còn gói gọn chỉ tương sản xuất ở Bần mà dùng chung cho cả dòng tương truyền thống được chế biến ở miền Bắc ...
Từ xa xưa tương Bần là thứ sản vật ngon dùng để tiến vua. Ngày nay, tương Bần vẫn nổi tiếng khắp nơi và trở thành một loại nước chấm đặc sản khiến nhiều người “mê mẩn”.
Nguyên liệu làm tương Bần không khó kiếm nhưng công đoạn làm tương cực kỳ công phu và mất thời gian. Hơn nữa, để có những bát tương vàng ươm, thơm nức và ngọt đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm rất nhiều từ bàn tay của người thợ và “bí quyết” của từng gia đình. Phải mất ít nhất một đến hai tháng người thợ mới cho ra được một mẻ tương Bần. Tuy nhiên, thời gian lâu hay nhanh còn tùy thuộc vào thời tiết có nắng hay không.
Chỉ cần gạo nếp cái hoa vàng, đỗ tương và muối là đã có thể làm tương. Ba công đoạn chính là lên mốc xôi nếp, ngả đỗ và phơi tương (ủ tương).
Tương bần trong các chum được phơi nắng ít nhất một tháng cho ngấu.
Trước tiên, nếp đem ngâm rồi nấu chín thành xôi. Xới xôi ra nong, nia và để 2 ngày 2 đêm cho xôi lên mốc vàng. Nhiều nhà còn cẩn thận ủ với lá nhãn để mốc dậy mùi hơn.
Đỗ tương đem rang vàng. Trước đây người thợ thường rang thủ công, khi rang trộn lẫn với cát để đỗ vàng, thơm và giòn hơn nhưng ngày nay người dân thường rang đỗ bằng lò bánh mì để tăng hiệu quả. Đỗ tương rang xong thì đem xay nhỏ và ngâm trong chum sành với nước từ 7 đến 10 ngày (ngả đỗ) để đỗ lên màu vàng đỏ.
Sau 2 ngày 2 đêm, khi xôi nếp lên mốc thì đem ra xoa cho các hạt xôi tơi. Dùng nước đỗ ngâm trong chum sành tưới lên mốc và trộn thật đều rồi để tiếp 1 ngày 1 đêm nữa cho xôi lên mốc vàng. Tiếp đó cho mốc vào chum đỗ đã ngả cùng muối tinh với lượng phù hợp và khuấy đều rồi phơi ngoài trời nắng.
Nắng là một phần quan trọng quyết định đến chất lượng của tương.
Nắng càng to thì tương càng vàng, càng sánh và tương sẽ nhanh ngấu hơn. Nắng yếu màu tương sẽ xỉn, ít có mùi thơm và lâu ngấu. Cũng chính vì thế mà người làng Bần thường làm tương nhiều vào mùa hè và thu để tương được “đã nắng”.
Tương được phơi nắng trong vòng ít nhất 1 tháng. Trong thời gian này, tương phải luôn được theo dõi và “chăm sóc” cẩn thận. Hàng ngày, người ta phải mở nắp chum, khuấy đều và cho thêm nước vào tương, trời nắng thì phơi, trời mưa thì phủ kín miệng bằng nylon để nước mưa không lọt vào tương, tương sẽ bị ủng.
Phơi tương cho tới khi nếm thử thấy nước tương ngọt đậm đà, sánh, hạt xôi mềm, màu tương vàng sậm như màu mật ong là tương đã ngấu. Lúc này có thể đóng chai và đem bán. Thông thường mất khoảng 1-2 tháng.
Tương Bần đã “hớp hồn” không biết bao thực khách trong Nam, ngoài Bắc và cũng trở thành một món ăn đặc sản của người Hà Thành: “Dưa La, húng Láng, nem Báng, tương Bần”.
Vì thế nó là thứ nước chấm ngon không thể thiếu khi ăn bánh đúc, bánh tẻ, chấm rau muống, cà muối, thịt luộc… vào những ngày hè nóng nực. Tương còn dùng để chế biến nhiều món ăn như tóp kho tương, kho cá… hay rim đậu, thịt cho những ngày mùa đông se lạnh.
Tương có vị ngọt thơm của đỗ tương, gạo nếp, vị đậm đà của muối và sắc vàng bắt mắt. Khi ăn có cảm giác béo ngậy, thơm lừng. Tương Bần đã trở thành niềm tự hào của người Hưng Yên và đã đi vào ca dao một cách tự nhiên cho tới bây giờ:
Em đi trăm quán ngàn cầù
Hải vị cũng thuộc, sơn hào cũng quen
Mà sao em vẫn cứ thèm
Đĩa rau muống luộc, lại thêm tương Bần.
Cơ sở Đoàn Thoa với bí quyết gia truyền từ thời cha ông để lại đã sản xuất ra những chum tương thơm ngon nổi tiếng. Cơ sở chuyên bán buôn, bán lẻ đi khắp các tỉnh từ Bắc vào Nam. Vào dịp tết Trung Thu và Nguyên Đán hàng năm, cơ sở tương Bần Đoàn Thoa được hội Nông Nghiệp Việt Nam mời tham dự hội chợ nông sảnViệt Nam tổ chức tại Hoàng Quốc Việt – Hà Nội. Sắp tới hội trợ được tổ chức từ ngày 27/09/2012 đến hết 04/10/2012. Rất mong được tiếp đón Quý khách xa gần tới thăm quan, dùng thử và ủng hộ.
Tương đảm bảo an toàn thực phẩm, có đóng chai, nhãn mác ngày sản xuất và hạn sử dụng nên quý khách yên tâm sử dụng.
Sau nhiều năm với sản phẩm tương bần truyền  thống, cơ sở có nhận sản xuất thêm 1 số dòng sản phẩm: Nước cốt tương, rượu nếp cái hoa vàng, rượu nếp cẩm, bột sắn dây hương bưởi, bột sắn dây hương nhài…
 Tương bần rất thích hợp để chấm rau muốn, đậu, thit, và nhiều thứ khác
Tương bần là món ăn mang ý nghĩa cộng đồng rất cao. Trong mâm cơm mọi thứ rau dưa, thịt cá đều chấm vào bát tương. Và đặc biệt là cá kho dùng tương Bần thì mới nổi hương vị đậm đà khó có thứ gia vị nào sánh được. Nó đằm thằm mà cũng rất khiêm tốn, không mặn gắt như các thứ nước mắm miền biển.