Tranh gạo: tinh hoa nghệ thuật Việt

1.Ý nghĩa của tranh gạo

Tranh gạo là một loại hình nghệ thuật điển hình thể hiện văn hoá, phong cách và tâm hồn Việt. Tranh gạo được làm từ những hạt gạo trắng tinh, qua sự khéo lép của các nghệ nhân tổng thể tạo nên những bức tranh gạo đẹp với nhiều chủ đề quen thuộc với người dân Việt Nam như: hiên nhiên, đất nước, con người…

Tranh gạo là một loại hình nghệ thuật điển hình

Tranh gạo có lịch sử ra đời khá muộn và vì thế phải cạnh tranh với nhiều loại hình tranh nghệ thuật khác. Tuy nhiên, tranh gạo vẫn có những nét đặc sắc riêng và có một vị trí nhất định trong làng trang nghệ thuật trang trí. Để có được một bức tranh gạo đẹp và có “hồn” đòi hỏi người nghệ nhân phải thật tỉ mỉ trong từng công đoạn.

tranh gạo vẫn có những nét đặc sắc riêng

Từ những hạt gạo bé nhỏ, đơn sơ, các nghệ nhân khéo léo kết hợp chúng lại để tạo thành đường nét tinh xảo cho những hình ảnh của tranh gạo. Những hạt gạo sử dụng làm tranh gạo có kích cỡ đều nhau và không bị gãy.

Tranh gạo là sự kết hợp nhiều yếu tố

Để tạo màu cho tranh gạo người ta phải rang gạo thật đều tay, canh ở nhiều mức nhiệt độ khác nhau mới có thể tạo ra được bốn màu chủ đạo: trắng – vàng – nâu – đen. Từ những gam màu cơ bản này có thể biến tấu thành nhiều màu phụ khác như vàng nhạt, vàng sậm, nâu nhạt, nâu đen… để tạo ra hình ảnh cho tranh gạo.  

Tranh gạo đòi hỏi nhiều công đoạn

Sau khi đã tạo màu cho gạo, nghệ nhân sẽ sắp xếp các hạt gạo lên bản vẽ phác thảo của tranh gạo trên khung gỗ và kết dính chúng lại bằng keo. Điều khó nhất khi tạo ra một bức tranh gạo là cách phối màu sao cho hòa hợp, cân đối và mềm mượt.

Tranh gạo là tinh hoa nghệ thuật

Sở dĩ nói tranh gạo là một trong những tinh hoa của nghệ thuật Việt Nam là vì hai lí do. Đầu tiên là từ nguyên liệu, tranh gạo được làm từ những hạt gạo tròn trịa, trắng trẻo - một trong những biểu tượng đặc trưng nhất của Việt Nam. Khi nhắc đến gạo thì người ta sẽ nghĩ ngày tới Việt Nam, đất nước có nền văn minh lúa nước lâu đời. Thứ hai đó chính là sự tài hoa của người nghệ nhân làm tranh gạo hay cũng chính là sự khéo léo, tỉ mỉ của con người Việt Nam. 

Tranh gạo hết sức độc đáo mới lạ

2.Các bước làm tranh gạo

• Bước 1: Chọn nguyên liệu

Nguyên liệu chính để làm tranh gạo chình là những hạt gạo. Mỗi loại gạo khác nhau sẽ cho ra những đường nét khác nhau của tranh gạo. Gạo tẻ hạt nhỏ thì thích hợp làm chi tiết mảnh, gạo nếp hạt tròn to thích hợp làm chi tiết to, rộng, còn gạo tấm thì để làm các chi tiết nhỏ hơn và làm mịn bức tranh gạo. Ngoài ra còn có các loại gạo như huyết rồng, nếp cẩm,... có màu sắc tự nhiên để làm các chi tiết của tranh gạo có màu sắc tương ứng

Chọn nguyên liệu làm tranh gạo

•  Bước 2: Xử lý gạo

Bước này để giúp tạo ra nhiều gam màu cho tranh gạo. Tùy vào nhiệt độ và thời gian rang mà mình có thể tạo được ra từ 15 - 20 màu sắc cho gạo. Bằng phương pháp rang gạo nên tranh gạo sẽ rất bền màu. Tuy công đoạn này đơn giản nhưng cũng dòi hỏi người làm phải để ý mức lửa và màu sắc của gạo để cho ra màu sắc phù hợp nhất cho tranh gạo. 

Xử lý gạo khi làm tranh gạo 

• Bước 3: Vẽ phác thảo và xếp gạo lên tranh

Các chi tiết chính của tranh gạo cần được phác thảo trước, sau đó ta sẽ đổ keo sữa lên các chi tiết đã vẽ này rồi chọn màu gạo phù hợp rồi xếp gạo theo để tạo ra bức tranh gạo hoàn chỉnh. 

Các chi tiết chính của tranh gạo cần được phác thảo

Bước này là bước quan trọng nhất trong các bước làm tranh gạo và đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo tay cao. Các bạn phải khéo léo chọn loại gạo, kích thước và màu sắc thích hợp cho bức tranh gạo

Bước này là bước quan trọng nhất trong các bước làm tranh gạo

Một bức tranh gạo đẹp hoàn hảo phải đạt những điều kiện về hình khối, sắc độ, bố cục, tỉ lệ, và quan trọng hơn là độ khít của gạo, các họa tiết được sắp xếp tỉ mỉ, chính xác tuyệt đối. Ngoài ra, còn cần phải có kiến thức về pha trộn màu sắc để tạo ra tranh gạo đẹp

Một bức tranh gạo đẹp hoàn hảo phải đạt nhiều điều kiện

Cuối cùng, lấy keo 502 phun đều vào nền gạo để tạo ra bức tranh gạo hoàn chỉnh.

• Bước 4: Hoàn thành bức tranh

Sau khi hoàn thành tranh gạo phải để cho lớp keo khô hoàn toàn.Và cuối cùng là xử lý hóa chất chống mối mọt cho tranh gạo để tránh bị mối mọt xâm hại. Công đoạn cuối cùng là đóng khung cho tranh gạo.

Bức tranh gạo hoàn chỉnh

3.Những loại tranh gạo phổ biến

• Tranh gạo chân dung

Tranh gạo chân dung cũng giống như tranh truyền thần, người làm tranh phải làm sao thật khéo léo để thể hiện đường nét với người thật nhất. Tất cả mọi chi tiết của người được vẽ ví dụ như đôi mắt, sợi lông mi, mũi miệng hay sợi tóc tren tranh gạo đều được làm rất cẩn thận.

Tranh gạo chân dung

• Tranh gạo thư pháp

Tranh gạo thư pháp là một món quà hoàn hảo cho những dịp đặc biệt. Những bức tranh gạo thư pháp tặng cha mẹ, người thân chứng tỏ những giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc đều đang được trân trọng.

Tranh gạo thư pháp

• Tranh gạo phong cảnh

Tranh gạo phong cảnh là một món đồ nội thất làm cho không gian phòng khách của bạn trở nên nổi bật. Và trào lưu treo tranh phong cảnh trong gia đình hiện nay đang phổ biến thì tranh gạo phong cảnh không phải là lựa chọn tồi. 

Tranh gạo phong cảnh

4. Cách bảo quản tranh gạo 

Cách bảo quản tranh gạo là tránh nơi ẩm ướt, tránh ảnh nắng chiếu trực tiếp vào tranh. Đây là hai yếu tố cần kiêng kỵ nhất mà khi ta treo tranh cần lưu ý.

Không nên treo tranh gạo ở các nơi ẩm ướt và nới có ảnh nắng chiếu trực tiếp vào tranh. Thông thường tranh gạo được treo ở phòng khách, phòng làm việc, phòng ngủ…

hông nên treo tranh gạo ở các nơi ẩm ướt và nới có ảnh nắng chiếu trực tiếp vào tranh

Hy vọng bài viết trên của vatgia.com sẽ giúp ích cho độc giả khi chọn mua cho mình một bức tranh gạo!