Bán Câu Kỳ Tử Thêm Khí Sinh Tinh, Bổ Gân Cốt

Câu kỷ tử là gì?

Câu kỷ tử hay còn gọi là kỷ tử, câu khởi, khởi tử, địa cốt tử, khủ khởi; tên khoa học là Lycium sinense Mill., họ Cà (Solanaceae).

Cây câu kỷ tử

Câu kỷ tử là loài cây nhỏ, mọc đứng thành bụi xum xuê, cao 0,5 – 1m. Cành cứng, đôi khi có gai ngắn ở kẽ lá. Lá nguyên mọc so le hoặc tụ tập 4 -5 cái, hình mũi mác, mép uốn lượn, mặt trên màu lục sẫm bóng, mặt dưới nhạt; cuống lá ngắn. Hoa nhỏ, mọc đơn độc hoặc 2 – 3 cái ở kẽ lá, màu tím nhạt hoặc tím đỏ, tràng hình phễu, 5 cánh, có lông ở mép. Quả mọng, hình trứng, khi chin có màu đỏ sẫm hoặc vàng đỏ; hạt nhiều, hình thận dẹt.

Cây này có nguồn gốc từ vùng Tây Á, hiện nay được trồng ở nhiều nơi như: Nhật Bản, Trung Quốc, Triều Tiên, Malaysia, Indonesia, Việt Nam…

Người ta thường trồng câu kỷ tử để làm cảnh và lấy các bộ phận làm thuốc. Thu hái rễ vào mùa thu, rửa sạch, bóc vỏ, phơi hay sấy khô. Còn quả thu hái lúc chín, phơi trong râm; khi vỏ quả bắt đầu nhăn mới phơi hay sấy nhẹ đến khô.

Theo Đông y, câu kỷ tử vị ngọt, tính bình, quy vào 3 kinh phế, can, thận, tác dụng nhuận phế, thanh can, tươi thận, thêm khí sinh tinh, giúp bổ hư lao, làm mạnh gân cốt, đặc biệt bổ thận tráng dương, tiêu trừ các chứng phong tí, hàn tí, thấp tí, làm thông lợi đại tràng, tiểu tràng, trừ phong, sáng mắt. Dùng chữa các bệnh yếu gan, yếu thận (can thận âm hư), lưng đau, gối mỏi, hoa mắt, chóng mặt, ho lao, tiêu khát, di tinh, chức năng sinh lý kém.

Dược liệu câu kỷ tử

Còn theo Tây y, quả câu kỷ tử có chứa betain, 8 – 10% acid amin trong đó chừng một nửa ở dạng tự do, acid ascorbic (vitamin C), caroten, thiamin, riboflavin, acid nicotinic, tinh dầu và các nguyên tố vi lượng như photpho, canxi, sắt. Vỏ rễ chứa một alcaloid gọi là kukoamin và một dipeptid gọi là lyciumamid. Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh câu kỷ tử có tác dụng kích thích sự tạo huyết, tăng cường hệ miễn dịch, kích thích sự tăng trưởng, giảm glucoza huyết, giảm cholesterol huyết, làm hạ huyết áp, giúp tiết cholin. Betain có tác dụng bảo vệ gan, chống nhiễm mỡ gan, chữa tăng huyết áp. Liều dùng 6-12g.

Kiêng kỵ: Tỳ vị hư yếu, đại tiện sống phân hoặc phân lỏng không nên dùng.

Một số bài thuốc sử dụng câu kỷ tử

Chữa chứng đau lưng ù tai, yếu sinh lý, tinh thần mệt mỏi, yếu sức, râu tóc bạc sớm, tinh huyết bất túc: Câu kỷ tử 15g, sinh địa 30g, hoài sơn 30g, sơn thù 10g, thỏ ty tử 30g, hạch đào một quả, mạch môn 20g, hoàng tinh 20g. Sắc uống ngày một thang, chia làm 2-3 lần.

Trường hợp tuổi cao, tinh thần mệt mỏi, rã rời, tinh lực không dồi dào, đi đứng chậm chạp: Câu kỷ tử 15g, nhân sâm 15g, sa uyển tử 9g, can địa hoàng 15g, dâm dương hoắc 9g, đinh hương 9g, trầm hương 9g, hạt quả vải 7 hạt (tán thành bột thô), viễn chí 3g. Rượu trắng 45o 1,5 lít, ngâm trong 40 ngày, uống ngày 2 lần mỗi lần 15-20ml.

Câu kỷ tử rất có ích cho đàn ông

Trường hợp bệnh lâu ngày, thể lực yếu, mệt mỏi, lưng gối đau mỏi, hồi hộp, chóng mặt sợ lạnh: Câu kỷ tử 24g, sinh địa hoàng 15g, thục địa 15g, nhục thung dung 9g, quy bản giao 15g, sinh hoàng kỳ 30g, sinh cảm thảo 15g, chỉ thực 24g, bổ cốt chi 12g, nhục quế 3g, lộc giác giao 15g, đẳng sâm 15g, chế hoàng tinh 15g. Sắc uống ngày một thang.

Trường hợp đầu choáng váng, lưng đau vô lực, ù tai, mất ngủ, đầu óc căng trướng, hay quên, miệng khô, họng ráo: Câu kỷ tử 30g, sinh địa hoàng 30g, tri mẫu sao 10g, quy bản 20g, phục thần 20g, sinh long cốt 30g, hoàng bá sao 10g, bạch thược 20g, toàn quy 10g, mạch môn đông 30g, toan táo nhân 30g, thăng ma 15g, mẫu lệ 20g. Sắc uống ngày một thang.

Trị can thận âm hư, sốt về chiều, ra mồ hôi trộm, mắt mờ, hoa mắt, hoặc đau rít sáp trong mắt: Câu kỷ tử, cúc hoa mỗi thứ 12g, thục địa 16g, sơn dược mỗi thứ 8g, phục linh, đơn bì, trạch tả mỗi thứ 6g. Tán bột trộn làm viên. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g với nước muối nhạt.

Tăng sức khỏe đàn ông: Ba kích 16g; dâm dương hoắc, sa sâm, thỏ ty tử, nhục thung dung, câu kỷ tử, mỗi thứ 12g; đỗ trọng, đương quy, cam thảo, mỗi vị 8g; đại táo 3 quả. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, ngâm với 1 lít rượu 35-40 độ (càng lâu càng tốt) uống trong vòng 1 tuần, ngày 2 lần, mỗi lần 15ml. Hoặc sắc với nước uống trong 3 ngày.