Đột Ngột Chấm Dứt Hợp Đồng Lao Động, Giải Quyết Thế Nào?

Công ty cổ phần QN trao quyết định chấm dứt hợp đồng lao động đối với ông H. một cách đột ngột, không thông báo trước là trái với quy định của pháp luật.

Câu hỏi:

Tháng 11/2011, sau khi đã nghỉ  hưu, ông Nguyễn Văn H. ký hợp đồng lao động làm việc tại Văn phòng Công ty cổ phần QN. Bản hợp đồng được in sẵn theo mẫu (ban hành kèm theo Thông tư số 21/2003/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội). Hợp đồng này được hai bên ký vào ngày 14/11/2011, có giá trị trong 3 tháng, tức là đến hết ngày 14/2/1012 thì hợp đồng lao động hết hạn. Tuy nhiên, sau ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên không ký kết hợp đồng  mới; ông Nguyễn Văn H. vẫn tiếp tục làm việc tại Công ty cổ phần QN.  Ngày 24/6/2013, công ty đột ngột trao quyết định đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với ông Nguyễn Văn H. Mặc dù vậy, ông vẫn vui vẻ chấp hành quyết định, nhưng  yêu cầu doanh nghiệp  trả trợ cấp thôi việc theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, công ty không chấp nhận yêu cầu của ông H. với lý do đưa ra là: hợp đồng lao động giao kết giữa hai bên “không có điều khoản thỏa thuận nào về quyền lợi mà ông H. yêu cầu”.

Về vấn đề này, pháp luật quy định ra sao?

Trả lời:

Tại khoản 3 và khoản 4 Điều 4 Nghị định số 44/2003/NĐ-CP ngày 9/5/2003 hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật lao động về hợp đồng lao động, Chính phủ quy định: Khi hợp đồng lao động với người đã nghỉ hưu hết hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc “thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động mới. Trong thời gian chưa ký được hợp đồng lao động mới, hai bên phải tuân theo hợp đồng lao động đã giao kết. Khi hết thời hạn 30 ngày mà không ký hợp đồng lao động mới, hợp đồng lao động đã giao kết trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn”.

Căn cứ quy định nêu trên của Chính phủ, hợp đồng lao động ký ngày 14/11/2011 giữa Công ty cổ phần QN. với ông Nguyễn Văn H. đương nhiên trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn, người sử dụng lao động có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng, nhưng theo quy định của luật thì phải thông báo cho người lao động biết trước “ít nhất 45 ngày” (điểm a, khoản 3 Điều 38 Bộ Luật lao động). Công ty cổ phần QN trao quyết định chấm dứt hợp đồng lao động đối với ông H. một cách đột ngột, không thông báo trước là trái với quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Văn H. có thời gian làm việc thường xuyên trong 20 tháng (từ tháng 11/2011 đến tháng 6/2013) tại Công ty cổ phần QN. nên ông đủ điều kiện được hưởng trợ cấp thôi việc quy định tại khoản 1 Điều 42 Bộ Luật Lao động 1995: “Khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động đã làm việc thường xuyên trong doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức từ đủ 12 tháng trở lên, người sử dụng lao động có trách nhiệm trợ cấp thôi việc, cứ mỗi năm làm việc là nửa tháng lương, cộng với phụ cấp lương, nếu có”. Đây là quy định mang tính nhân văn và có lợi cho người lao động mà người sử dụng lao động bắt buộc phải thực hiện kể cả trong trường hợp trợ cấp thôi việc “không được hai bên thỏa thuận trong hợp đồng”; quy định này góp phần hạn chế khó khăn mà người lao động phải gánh chịu khi họ bị mất đi một khoản thu nhập. Đặc biệt, ở tình huống này, người lao động càng khó khăn hơn khi đột ngột bị mất việc, làm cho họ mất đi cơ hội có 45 ngày chuẩn bị thích nghi hoàn cảnh mới. Bộ Luật Lao động 2012 có hiệu lực thi hành từ 1/5/2013, về cơ bản tiếp tục áp dụng quy định tại Điều 42 Bộ luật Lao động 1995 (khoản 1 Điều 48 “Trợ cấp thôi việc”)

Ngoài hình thức hợp đồng lao động, người sử dụng lao động có thể ký các hợp đồng khác không chịu sự điều chỉnh của Bộ Luật Lao động, như hợp đồng dịch vụ thuê, khoán công việc theo quy định của Luật Dân sự. Đối với hợp đồng này, nhà nước không bắt buộc người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc; không bắt buộc phải nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế... cho người lao động./.

 Luật gia - Nhà báo Nguyễn Chấn

(Chuyên viên cao cấp thuộc Hãng VP Luật sư NewVision)