Vấn Đề Ly Hôn Khi Vợ Chồng Đang Nhờ Người Mang Thai Hộ

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh trong cả nước khá cao, cụ thể là 7,7%, tương đương khoảng 700.000 - 1 triệu cặp vợ chồng hiếm muộn trong cả nước. Vì vậy, việc cho phép mang thai hộ là một giải pháp mang tính nhân văn nhằm tạo điều kiện cho các cặp vợ chồng khi người vợ không thể mang thai và sinh con để thực hiện được quyền làm cha, mẹ.

Vấn đề mang thai hộ không phải là mới, tuy nhiên chỉ đến Luật hôn nhân gia đình 2014 có hiệu lực 01/01/2015 mới có quy định cụ thể về vấn đề này. Trong đó, pháp luật chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, và nghiêm cấm hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại. Ngoài ra, Luật hôn nhân gia đình 2014 cũng đã quy định chi tiết về điều kiện, thủ tục, quyền, nghĩa vụ các bên,… khi thực hiện việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề mà luật còn bỏ ngỏ đó là quyền ly hôn khi vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ. Do chưa có quy định cụ thể về việc này, vì vậy sẽ áp dụng theo quy định chung về ly hôn.

Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Điều 51 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn như sau:

“Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.”

Có thể thấy, tại khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân gia đình, pháp luật hạn chế quyền ly hôn của người chồng trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đây là một quy định khá hợp lý, nhằm bảo vệ quyền lợi của người vợ và đứa trẻ trong quan hệ hôn nhân và gia đình. Bởi, đây là giai đoạn quan trọng, khó khăn, vất vả nhất của người vợ, vì vậy rất cần đến vai trò của người chồng trong gia đình. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ, liệu chồng có quyền yêu cầu giải quyết ly hôn?

(Ly hôn khi vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ)

Điều 94 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định như sau:

“Điều 94. Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.”

Từ Điều 94 có thể suy luận như sau:

Chỉ từ thời điểm đứa trẻ được sinh ra bởi người được nhờ mang thai hộ, đứa trẻ đó mới được xác định là con chung của vợ, chồng nhờ mang thai hộ. Và trong khoảng thời gian 12 tháng người vợ nuôi con, người chồng sẽ không có quyền yêu cầu ly hôn đơn phương.

Vậy trong khoảng thời gian người được nhờ mang thai hộ thì người chồng có được ly hôn hay không? Trong khoảng thời gian này, bào thai đó chưa được xác định là của vợ chồng nhờ mang thai hộ. Như vậy, tại thời điểm đó, không thể coi người vợ đang trong thời gian có thai, vì thực tế người mang thai là người được nhờ mang thai hộ. Từ đó, người chồng hoàn toàn có quyền yêu cầu ly hôn đơn phương với người vợ.

Đây liệu có phải là một sự bất cập trong pháp luật hôn nhân gia đình? Thời điểm người mang thai hộ mang thai, tuy không phải người vợ mang thai nhưng sau khoảng thời gian người mang thai hộ mang thai và sinh con, người vợ thông thường sẽ là người tiếp theo nuôi nấng đứa trẻ. Như vậy, liệu có trường hợp người chồng sẽ “tranh thủ” ly hôn trước thời gian đứa trẻ được sinh ra, và người vợ sau đó sẽ phải một mình nuôi con một mình. Đây chính là một sự thiệt thòi cho cả người vợ và đứa trẻ.

Theo quan điểm của tôi, pháp luật cần quy định chặt chẽ và thống nhất hơn về vấn đề này. Cụ thể, cần hạn chế quyền yêu cầu ly hôn của người chồng trong trường hợp vợ chồng nhờ người mang thai hộ, để từ đó đảm bảo quyền lợi của người vợ và đứa trẻ một cách toàn diện trong quan hệ hôn nhân và gia đình.H.G

Trân trọng!