Làm cách nào để khắc phục tình trạng ít sữa khi mới sinh?

Khái niệm - triệu chứng

• Sữa mẹ là chất dinh dưỡng thiết yếu, quí giá nhất đối với trẻ sơ sinh mà các loại sữa khác không thể so sánh và thay thế tương đương được. Tuy nhiên, hiện nay ngày càng nhiều sản phụ sau khi sinh ít sữa hoặc mất sữa. Một số trường hợp sau khi sinh 2-3 ngày mà vẫn không có sữa, một số thì ít dần sau vài ngày rồi mất.
• Hormon prolactin được sinh ra ngay khi mới sinh, kích thích các nang sữa của tuyến vú tiết ra sữa, tập trung vào các ống tuyến rồi đổ vào ống góp sữa. Sự xuống sữa bình thường ở người, số lượng và chất lượng sữa của người mẹ hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, ngủ nghỉ và trạng thái tinh thần trong khi mang thai cũng như trong thời gian cho con bú.
• Sau sinh cần cho trẻ bú sớm ngay trong vòng một giờ. Phản xạ mút của trẻ sẽ kích thích tiết sữa.

Nguyên nhân

Cơ chế mất sữa sau khi sinh cho đến nay vẫn chưa được sáng tỏ, có thể do các yếu tố:

• Chế độ dinh dưỡng của bà mẹ khi mang thai và sau sinh không đủ chất dinh dưỡng.
• Căng thẳng, hoặc lo lắng quá mức.
• Mất ngủ trong thời gian mang thai và cho con bú cũng có thể gây mất sữa.
• Thời gian làm việc, nghỉ ngơi không hợp lý hoặc làm việc quá sức làm cho hoạt động tuyến sữa yếu.
• Nếu sau khi sinh cho bé bú bình nhiều mà lười cho bú vú mẹ sẽ dẫn đến sữa bị giảm dần.
• Do tuyến sữa bị tắc, đầu vú bị bịt kín lỗ thông tia sữa, do viêm vú, ép xe…
• Do sinh mổ làm bé chưa được bú sữa ngay sau khi vừa sinh; một phần do phải tiêm thuốc kháng sinh có thể làm mất sữa.
• Trong quá trình mang thai, người mẹ dùng thuốc điều trị bệnh bằng những thuốc như thuốc atropine, các thuốc nội tiết, thuốc điều trị xương khớp…

Phòng và trị bệnh

• Cố gắng hạn chế hoặc tránh các nguyên nhân chủ quan dẫn đến hiện tượng mất hoặc thiếu sữa nêu trên.
• Đảm bảo bữa ăn được đa dạng và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Bổ sung vào thực đơn hàng ngày những món ăn lợi sữa như: móng giò hầm đu đủ, chân dê, hoa chuối, canh rau lang, rau mùi, các loại đậu, rau xanh, trái cây.
• Bổ sung thêm nhiều nước (1,5-2 lít/ngày) và hạn chế các món ăn ngọt, tránh ăn rau cải xanh. Một chế độ ăn hợp lý sẽ giúp bà mẹ tăng cường lượng sữa để nuôi con, đồng thời giúp phục hồi nhanh chóng sức khỏe sau khi sinh.
• Nên cho trẻ bú sớm và bú thường xuyên (8-10 lần/ngày). Lượng sữa mẹ sẽ tăng dần theo những lần bé bú.
• Nghỉ ngơi tránh căng thẳng: Các bà mẹ đang trong thời kỳ cho con bú rất cần được nghỉ ngơi đầy đủ và thường xuyên đi dạo để hít thở không khí trong lành. Cần ngủ ít nhất 10 tiếng mỗi ngày, 2-4 tiếng ban ngày và 6-8 tiếng ban đêm.
• Ngoài ra, người mẹ cần ăn kiêng những chất ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng sữa như: rượu, cà phê, thuốc lá,… Không sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.